Historische Boeken 1

Wat zegt de Bijbel?

In deze rubriek zijn de volgende artikelen opgenomen:

Inleiding en Indeling van het boek Jozua

Jozua 1 - Een nieuw begin

Jozua 23-24 - Afscheidswoorden

Inleiding en Indeling van het boek Richteren

Richteren 1 - Lessen uit het boek Richteren

Ruth 1 - Teleurgesteld in God

1 Samuël 1-4 - Een drievoudig snoer

_____________________________________________________________

Wat zegt de Bijbel?

Inleiding op het boek Jozua

I. Onderwerp

Kanaän is een type van onze erfenis in de hemelse gewesten in Christus. Kanaän is geen beeld van de hemel, want de gelovige hoeft geen strijd te voeren om zijn hemels huis binnen te gaan. Kanaän beeld Gods erfenis in Christus uit, geschonken aan de gelovige en in bezit te nemen door geloof. Het overwinningsleven van een gelovige is een leven van strijd en zegen, maar toch is het ook een leven van vrede. In Hebreeën 4-5 zien we dat het binnengaan van het volk in Kanaän een type is van een gelovige die een leven binnentreedt van rust en overwinning door geloof in Christus. Te veel gelovigen bevinden zich in hun geestelijk leven tussen Egypte en Kanaän. Ze zijn bevrijd van de macht van de zonde, maar ze zijn niet door geloof ingegaan in de erfenis van vrede en overwinning. Hoe binnengaan en bezitnemen van deze erfenis is het onderwerp van het boek Jozua.

II. Jozua de persoon

Jozua was geboren in slavernij in Egypte. Zijn vader was Nun, van de stam Efraïm (1Kron.7:20-27); we weten niets van zijn moeder. Oorspronkelijk was zijn naam Hosea, wat ‘heil’ betekent, maar Mozes veranderde het in Jozua, wat ‘God is mijn heil’ betekent (Num.13:16). Hij was een slaaf in Egypte en diende Mozes op de reis van het volk naar het beloofde land (Ex.24:13). Hij leidde ook het leger in de strijd tegen de Amalekieten (Ex.17), en was een van de twee verspieders die geloof hadden om het beloofde land, Kanaän, binnen te trekken, terwijl het volk dat in ongeloof weigerde (Num.14:6vv.). Zijn geloof had tot gevolg dat hij (en Kaleb) het voorrecht kregen het beloofde land binnen te trekken. De Joodse traditie zegt dat Jozua 85 jaar was toen hij Mozes’ plaats als leider van het volk innam. Jozua 1-12, de verovering van het land, nam ongeveer zeven jaar in beslag; de rest van zijn leven wijdde hij aan de verdeling van het land en aan het besturen van het volk. Hij stierf op honderd en tienjarige leeftijd (Joz.24:29).

Het Nieuwe Testament maakt het duidelijk dat Jozua een type van Christus is (Heb.4:8 waar ‘Jezus’ zou moeten worden vertaald door ‘Jozua’). De betekenis van de naam ‘Jezus’ is gelijk aan dat van Jozua; beide namen betekenen ‘God is heil’. Zoals Jozua aardse tegenstanders bestreed en overwon, zo heeft Christus elke vijand bestreden en overwonnen door zijn dood en opstanding. Het was Jozua, niet Mozes (die de Wet vertegenwoordigde), die Israël Kanaän binnenbracht, en het is de heilige Geest die ons onze geestelijke erfenis in Christus binnen bereik brengt. Zoals Jozua de stammen hun erfenis aanwees, zo heeft Christus ons zijn erfenis toegewezen (Ef.1:3vv.).

III. De overwonnen volkeren

Zij die niet in de goddelijke inspiratie van de Bijbel geloven, stellen er behagen in om minachtend te doen, of trekken zelfs de oorlogen en het doden van de vijanden in twijfel (bijvoorbeeld 6:21). ‘Hoe kan God opdracht geven voor zulke slachtpartijen?’, vragen ze zich af. Maar bedenk dat God deze volkeren honderden jaren tijd gegeven had zich te bekeren (Gen.15:16-21), maar ze weigerden zich van hun verkeerde wegen te bekeren. Als je wilt weten wat de daden waren die deze volkeren deden, (lees maar Leviticus 18:24,27 en Deuteronomium 18:9-14) en houdt in gedachten dat deze immorele daden een deel uitmaakten van de religieuze praktijken van de heidenen! Elke zondaar in het volk (zoals Rachab, Joz.2 en 6:22-27) kon door geloof behouden worden; er was een gepaste waarschuwing aan voorafgegaan (Joz.2:8-13). God gebruikt soms oorlogen om te tuchtigen en zelfs volkeren vernietigen die Hem niet willen gehoorzamen. God heeft deze zondige volkeren vernietigd om ze te straffen voor hun zonden, zoals een dokter zijn instrumenten desinfecteert, om het volk te bewaren voor het kwaad.

---------------------------------------------------------------------------------------

Indeling van het boek Jozua

I. Doortocht door de Jordaan (1-5)

A. De opdracht voor Jozua (1)

B. Het verbond met Rachab (2)

C. De doortocht door de Jordaan (3-4)

D. De besnijdenis te Gilgal (5)

II. Overwinningen op de vijand (6-12)

A. De centrale strijd: Jericho, Ai en Gibeon (6-9)

B. De strijd in het zuiden (10)

C. De strijd in het noorden (11)

D. De overwonnen koningen (12)

III. De erfenis opgeëist (13-24)

A. Toewijzing van het land aan de stammen (13-19)

1. Oost Kanaän (13-14)

2. West Kanaän (15-19)

B. Speciale steden aangewezen (20-21)

1. De vrijsteden (20)

2. De priestersteden (21)

C. Toewijzing van het land aan de grensstammen (22)

D. Het hele volk vermaand (23-24)

______________________________________________

Wat zegt de Bijbel?

Jozua - Een nieuw begin

‘Als terugkijken pijn doet … en vooruitkijken je bang maakt … kijk dan naast je: Ik ga met je mee, Ik ben altijd bij je, alle dagen!

Inleiding

Veertig jaar lang had Jozua met Mozes opgetrokken, vanuit Egypte door de Sinaï naar Kanaän. Nú, ná het sterven van Mozes en vóór hij het beloofde land binnen gaat trekken, staat hij er alleen voor! Hoe zou Jozua zich gevoeld hebben? Als hij achterom keek, dan zouden de herinneringen aan de gebeurtenissen en aan allen die in de woestijn gevallen waren, pijn kunnen doen. Keek hij vooruit, dan zou hem dat angstig kunnen maken, wat zou de toekomst immers brengen? Wat Jozua, en ook wij, moeten leren is om niet achterom of vooruit te kijken, maar naast ons te kijken. Want Hij is met ons!

Hoe ga je om met het verleden? (Als terugkijken pijn doet … )

We kunnen het verleden niet veranderen, maar het verleden kan ons wel veranderen! Het kan ons bitter maken, of het kan ons beter maken. Hoe gaan wij met ons verleden om? Veertig jaar is een lange tijd waarin veel kan gebeuren. Wat had Jozua niet allemaal meegemaakt? Hij heeft velen van zijn volk zien vallen in de woestijn (vgl. Num. 14:22, Deut. 1:35, Ps. 95: 10-11). Hij heeft veel moeilijke situaties meegemaakt, denk maar aan de gebeurtenissen rond het gouden kalf (Ex. 32), en vele andere. Toch heeft hij al die jaren ook de ‘goede hand’ van God ervaren (vgl. Ezra 8:22)! Achteraf bezien was die tijd een voorbereiding geweest op de taak die hem nu wachtte. Beschouwen wij ons verleden ook als een leerschool? Wat Jozua van Mozes had geleerd, kon hij nu toepassen als leider van het volk. Jozua was veranderd in die veertig jaren, en nog maar enkele dagen geleden had hij afscheid moeten nemen van Mozes. Mozes, die zijn einde voelde naderen, had de Heer gevraagd om een man aanstellen 'die voor hen uitgaat en die voor hen ingaat, en die hen doet uitgaan en die hen weer doet ingaan, opdat de gemeenschap van de HEERE niet zal zijn als schapen die geen herder hebben’ (Num. 27:16-17). De Heer heeft daarop Jozua aangewezen, ‘een man in wie de Geest is’ (vs. 18). Bij die gelegenheid legde Mozes hem de handen op (vs. 23), zodat Jozua vol zou zijn van de geest der wijsheid, om het bevel over te nemen. Nu stond Jozua er alleen voor, maar hij had de belofte van God: ‘Zoals Ik met Mozes geweest ben, zal Ik met u zijn’ (Joz. 1:5) en dat was voldoende voor hem.

Wat verwacht je van de toekomst? ( … en vooruitkijken je bang maakt … )

In het evangelie naar Lukas lezen we over een periode waarvan gezegd wordt dat ‘de mensen het besterven van bangheid en verwachting van de dingen die over het aardrijk komen’ (Luk. 21:26). Onbekendheid over de toekomst die vóór ons ligt maakt, ook vandaag de dag, veel mensen bang en onzeker. Jozua ging een onbekende, maar geen onzekere, toekomst tegemoet, we weten dat hij voordien al in het beloofde land was geweest. Jozua was een van de twaalf verspieders geweest (Num. 13-14) en hij had de beloften van God waarop hij kon vertrouwen. Het spreekwoord: ‘Van het concert des levens heeft niemand een programma’ gaat voor een gelovige niet op. God heeft het programma van uw leven en van mijn leven! Maar dat plan ging voor Jozua echter niet zonder strijd in vervulling, zoals de rest van het boek Jozua ons leert! Het beloofde land moest immers in bezit worden genomen, de vijand ten spijt.

‘Elke plaats die uw voetzool betreedt, heb Ik u gegeven’ (Joz. 1:3). Kanaän is geen beeld van de hemel, maar van de hemelse gewesten. In de hemel is er immers geen strijd meer, daar heerst eeuwige rust en vrede. Ook wij moeten er ons bewust van zijn dat we nog leven in een periode waarin strijd tot de dagelijkse realiteit behoort. Maar ook dat we een vooruitblik hebben op een eeuwige heerlijkheid bij de Heer! “Die hoop, moet al ons leed verzachten!” (Geestelijke liederen nr. 14:3). Jozua stelde zijn vertrouwen op de beloften van God, en hij werd daarin niet teleurgesteld. Aan het einde van het boek Jozua lezen we: ‘Van al de goede woorden die de HEERE tot het huis van Israël gesproken had, is er niet één woord onvervuld gebleven - letterlijk: is er niet één woord onvervuld gebleven - Letterlijk: is er niet één woord gevallen. alles is uitgekomen’ (Joz. 21:45; 23:14). Ook het gebed (tevens een belofte) van de Heer Jezus: ‘Vader, Ik wil dat waar Ik ben, ook zij bij Mij zijn die U Mij gegeven hebt, opdat zij Mijn heerlijkheid zien’ (Joh. 17:24a), zal eenmaal voor u en voor mij in vervulling gaan. Vast en zeker!

Hoe is je relatie met God? ( … kijk dan naast je: Ik ga met je mee, Ik ben altijd bij je, alle dagen)

Wanneer God aan Jozua zijn belofte geeft dat Hij met hem zou gaan, verwijst Hij daarbij naar zijn trouw aan Mozes: ‘Zoals Ik met Mozes geweest ben, zal Ik met u zijn. Ik zal u niet loslaten en u niet verlaten’ (Joz. 1:5). Ik denk dat die verwijzing voor Jozua voldoende zal zijn geweest om vol vertrouwen de toekomst tegemoet te zien. In een gebed schrijft Mozes, de man Gods: ‘Heere, Ú bent ons een toevlucht geweest van generatie op generatie’ (Ps. 90:1). Wat een geweldig getuigenis geeft Mozes daar van de trouw van God!

De relatie die Mozes met God kende komt m.i. het mooist tot uiting in Exodus 33:11: : ‘En de Here sprak tot Mozes van aangezicht tot aangezicht, zoals iemand spreekt met een vriend’. Mozes was aan de Here verknocht, wat blijkt uit het verdere gebeuren in hetzelfde hoofdstuk. De Heer vraagt aan Mozes of Hijzelf moet meegaan op de reis door de woestijn (vs. 14). Daarop reageert Mozes met de woorden: ‘Als Uw aangezicht niet meegaat, laat ons dan van hier niet verder trekken. Want hoe moet het anders bekend worden dat ik genade gevonden heb in Uw ogen, ik en Uw volk? Is het niet daardoor dat U met ons meegaat’ (vs. 15-16)? Een relatie om jaloers op te zijn, toch? Dit prachtig voorbeeld van Mozes is misschien voor u en voor mij een aanleiding om onszelf wat dat betreft eens onder de loep te nemen (2 Kor. 13:5). In Hebreeën 11:27 lezen we over Mozes: ‘hij bleef standvastig, als zag hij de Onzichtbare’, of zoals David het uitdrukt in Psalm 16:8: ‘Ik stel mij de HEERE voortdurend voor ogen; omdat Hij aan mijn rechterhand is, wankel ik niet’. Laten we die voorbeelden volgen en standvastig onze weg gaan ‘terwijl wij het oog gericht houden op Jezus, de Leidsman en Voleinder van het geloof’ (Hebr. 12:2a). Die zegt: ‘Ik zal u niet loslaten en u niet verlaten’ (Jozua 1:5). Hij is naast je, en bij je, alle dagen. Ervaart u dat?

Wil je voorspoedig zijn? Wil je je doel bereiken?

Het is opmerkelijk hoe sterk in dit gedeelte de nadruk wordt gelegd op het gebruik van Gods Woord (Joz. 1:7-8). Daaruit blijkt overduidelijk hoe belangrijk God het vindt dat wij zijn Woord lezen. In Deut. 17:18-20 vinden we dit prachtig geïllustreerd. De koning krijgt als voorschrift: ‘Verder moet het zó zijn, als hij op de troon van zijn koninkrijk zit, dat hij voor zichzelf op een boekrol een afschrift van deze wet schrijft, vanuit de rol die onder het toezicht van de Levitische priesters is. Dat moet bij hem zijn en hij moet er alle dagen van zijn leven in lezen om de HEERE, zijn God, te leren vrezen en om alle woorden van deze wet en deze verordeningen in acht te nemen door ze te houden, opdat zijn hart zich niet verheft boven zijn broeders, opdat hij niet afwijkt van het gebod, naar rechts of naar links en opdat hij zijn dagen verlengt in zijn koninkrijk, hij en zijn zonen, te midden van Israël’.

Het voert te ver om in dit artikel uitgebreid te wijzen op het belang van het gebruik van Gods Woord voor een gelovige, maar hoe anders zou het leven van David (een koning!) er hebben uitgezien als hij het Woord altijd een plaats in zijn leven had gegeven? Of, om het met de woorden van de psalmist te zeggen: ‘Waarmee houdt een jongeman zijn pad zuiver? Als hij dat bewaart overeenkomstig Uw woord. Ik zoek U met heel mijn hart, laat mij van Uw geboden niet afdwalen. Ik heb Uw belofte in mijn hart opgeborgen, opdat ik tegen U niet zondig’ (Ps. 119:9-11). Woont het Woord van God rijkelijk in u, en laat u zich door Gods Woord waarschuwen, dan zal een nieuw begin ook een goed einde kennen (Kol. 3:16, Ps. 19:12)!

________________________________________________________________

Wat zegt de Bijbel?

‘Afscheidswoorden’

Jozua 23 - 24

Inleiding

De wetenschap dat hij spoedig zou sterven was aanleiding voor Jozua om de leiders en het volk van Israël een laatste keer toe te spreken. Zijn taak zat erop maar hij was niet met zichzelf bezig of zijn naderend einde, maar zijn gedachten ging uit naar het volk van God en hun toekomst. We lezen niet dat hij een opvolger aanstelde zoals Mozes dat wel had gedaan had (Deut.31:7). Ná Jozua brak het tijdperk van de richters aan.

Jozua had een bewogen leven achter zich. Hij was geboren als een slaaf in Egypte. Hij behoorde tot de stam van Efraïm en was de eerstgeboren zoon van Nun (1Kron.7:20-27). Tijdens de uittocht van het volk uit Egypte moet Jozua ongeveer 45 jaar zijn geweest.  De Joodse traditie zegt dat Jozua 85 jaar was toen hij Mozes’ plaats als leider van het volk innam, dan moet hij dus ongeveer 45 jaar zijn geweest toen hij Egypte verliet. Dat betekent dat zijn leven gevaar had gelopen in de nacht van het Pascha maar hij geloofde de Here en kon schuilen achter het bloed van het lam (Ex.11-12). De verovering van het land, beschreven in de hoofdstukken 1-12, nam ongeveer zeven jaar in beslag; de rest van zijn leven wijdde hij aan de verdeling van het land en aan het besturen van het volk. Hij stierf op honderd en tienjarige leeftijd (Joz.24:29). Hij had in Egypte al Gods wonderen gezien (Ex.7-13) en maakte deel uit van de uittocht die gepaard ging met het openen van de Rode Zee en de vernietiging van de legers van de farao. Daardoor wist Jozua Wie de Here was en dat Hij ook, in de nog onzekere toekomst, voor het volk zou kunnen zorgen. Toen de Amalekieten, ongeveer twee maanden na de uittocht, het volk Israël aanvielen lezen we voor de eerste keer van Jozua (Ex.17:8-16).

Jozua noemde eerst Hosea dat ‘redding’ of ‘heil’ betekende; later veranderde Mozes dat in Jozua ‘God is redding’ (Ex.13:16). Mozes was een profeet en wetgever, Jozua was een bijzonder begaafd generaal en strateeg. Waar had Jozua deze bekwaamheid opgedaan? Had hij een opleiding gehad in het leger van Egypte? We weten het niet. Wat we wel weten is dat Jozua de vijand niet uit de weg ging en op de Here vertrouwde voor de overwinning (Joz.1:9). Gedurende de periode direct na de uittocht tot de intrede in het Beloofde Land was Jozua de dienstknecht en bewaker van Mozes (Ex.24:13; 33:11). Hij vergezelde Mozes bij de bestijging van de Sinaï en vaak worden Mozes en Jozua in adem vermeld. Jozua maakte ook deel uit van de twaalf verspieders (Num.13).

Jozua spreekt tot de leiders (Joz.23 – 24:1-13)

Nu het volk rust had van al hun vijanden en Jozua oud en hoogbejaard was, gaf dat hem gelegenheid om maatregelen voor de toekomst van het volk te nemen. Hij roept de hoofden van het volk bij zich, om hen toe te spreken. Hij richt hun aandacht vooral op wat God voor het volk gedaan had; maar liefst dertien keer vermeld hij in hoofdstuk 23 de naam van de ‘Here uw God’. Dat laat ons iets zien van de motieven van Jozua, zijn geloof, vertrouwen en dankbaarheid aan God. Hij brengt de leiders in herinnering alles wat de Here hun God voor hen heeft gedaan, alles wat de Here had beloofd was uitgekomen. ‘Zo gaf de Here aan Israël heel het land dat Hij gezworen had hun vaderen te geven. Zij namen het in bezit en woonden erin. En de Here gaf hun rondom rust, overeenkomstig alles wat Hij hun vaderen gezworen had. Niemand van al hun vijanden kon tegenover hen standhouden. Al hun vijanden gaf de Here in hun hand. Van al de goede woorden die de Here tot het huis van Israël gesproken had, is er niet één woord onvervuld gebleven: alles is uitgekomen’ (Joz.21:43-45; 23:14). Soli Deo Gloria! (Alleen aan God de eer). Hij roept de leiders op om de Here lief te hebben en Hem trouw te zijn opdat ze Gods zegen ook in de toekomst zouden mogen ervaren. Maar hij vergeet niet om ook de andere kant te vermelden wanneer hij zegt: ‘Als u het verbond van de HEERE, uw God, dat Hij u geboden heeft, overtreedt, en andere goden gaat dienen en u daarvoor neerbuigt, dan zal de toorn van de HEERE over u ontbranden en zult u spoedig verdwenen zijn uit het goede land dat Hij u gegeven heeft’ (Joz.23:16).

Jozua spreekt tot het volk (Joz.24:1-33)

Na de leiders spreekt Jozua tot het volk. Hij geeft een beknopt overzicht van de gebeurtenissen vanaf de roeping van Abraham, diens verblijf in het land Kanaän, het verblijf en uittocht van de Israëlieten uit Egypte en hun tocht door de woestijn tot aan hun komst in het Beloofde Land en het verdrijven van de daar aanwezige vijandige volken. Hij besluit het overzicht door, namens de Here, tot het volk te zeggen: ‘Zo gaf Ik u een land waarvoor gij niet gezwoegd hebt, en steden die gij niet gebouwd hebt, en waarin gij toch woont; en gij eet van wijngaarden en olijfbomen die gij niet geplant hebt’ (24:13). Hij geeft hun de volgende opdracht: ‘Welnu, vreest dan de Here en dient Hem oprecht en getrouw; doet weg de goden die uw vaderen gediend hebben aan de overzijde der Rivier en in Egypte, en dient de Here’ (24:14). Een van de sleutelwoorden van dit gedeelte is het woordje dienen, dat vijftien keer vermeld wordt. God dienen betekend Hem te vrezen, Hem te gehoorzamen en Hem alleen te vereren. Het betekent Hem lief te hebben en je hart op Hem te richten, Hem te gehoorzamen omdat je dat wilt en niet omdat je dat moet! Dat was geen nieuw gebod, want al vóór de uittocht was dat door Mozes als reden voor hun vertrek aan de farao bekendgemaakt: ‘Laat mijn volk gaan, om Mij te dienen in de woestijn’ (Ex.7:16). En dat is ook voor ons, want: ‘Wie mijn geboden heeft en ze bewaart, die is het die Mij liefheeft’ (Joh.14:21). Van de gelovigen van de gemeente te Thessaloniki staat geschreven: ‘Hoe ze zich van de afgoden tot God hadden bekeerd om de levende en waarachtige God te dienen! (1Thes.1:9).

Jozua roept het volk op om een beslissing te nemen (Joz.24:14-18)

Jozua maakt het volk duidelijk dat ze een beslissing dienen te nemen als ze de God van Israël willen dienen. Neutraliteit bestaat niet. Maar als ze de Heer dienen, dan moeten ze ergens afstand van doen, voor het volk Israël betekende afstand doen van de valse goden die sommige onder hen in het verborgen dienden. Zelfs na de uittocht uit Egypte, de Exodus, vereerden de Joden toch nog de goden van Egypte (Lev.17:7: Amos 5:25-26; Hand.7:42-43; Ez.20:6-8). De aartsvader Jakob had zijn gezin op dezelfde manier gewaarschuwd (Gen.31:30-35; 35:2), en Samuël deed dezelfde oproep in zijn tijd (1Sam.7:3vv.). Jozua zei niet tegen het volk dat het voldoende wat dat ze de valse goden moesten wegdoen, en dat God dat voldoende zou vinden. Neen, ze moesten de afgoden weg doen en in plaats daarvan de Here te dienen. Als een wijs en geestelijk man wist Jozua dat iedereen wel iets of iemand vereert, of men het nu besefte of niet want de mens is een religieus wezen. Als de Joden de ware God niet vereerden, dat zou hun einde zijn in het dienen van valse goden van de heidense volken van Kanaän. Zijn punt was dat ze beiden konden kiezen. Het volk verzekerde Jozua dat zij alleen de Here, de God van Israël wilden dienen en vereren, en ze hadden daarvoor een reden. De Here had hen bevrijd uit Egypte, hen door de woestijn geleid en hen in het Beloofde Land gebracht. Het kan zijn dat de eerste helft van Jozua’s toespraak tot het volk (Joz.24:1-13) had een geweldige indruk op hen gemaakt. Jozua had verklaard dat hij en zijn huis alleen de Here wilde dienen (vs.15), en het volk zei: ‘Wíj zullen, zoals u, eveneens de HEERE dienen, want Hij is onze God’ (vs.18). De bereidheid was er, maar nu moest het volk het nog in praktijk brengen (2Kor.8:10-11).

Jozua vraagt het volk om toewijding (Joz.24:19-28)

Toen de vorige generatie de Here had ontmoet bij de berg Sinaï, hadden ze gezegd: ‘Alles wat de HEERE gesproken heeft, zullen wij doen!’ (Ex.19:8). Maar een paar weken later, vereerden ze een gouden kalf! Het is gemakkelijk iets te beloven, maar dat het heel wat anders is dat voornemen in de praktijk om te zetten. Zijn ernstige woorden waren ervoor om het volk te behoeden voor het al te gauw doen van beloften en om hun eigen hart te raadplegen (Joz.24:19; Pred.5:4). Israël was ‘getrouwd’ met God, en Hij zou heerlijkheid nooit met anderen toestaan. Hij is een jaloers en een heilig God (Ex.20:5) en zou het volk nooit toestaan hun loyaliteit te delen met iets of iemand anders. Gelijk een echtgenoot en echtgenote in hun huwelijk elkaar trouw beloven om hun relatie te onderhouden opdat er niets tussen hen in zou kunnen komen. Israël en de Here dienden trouw aan elkaar te zijn. Jozua waarschuwde het volk wat er zou gaan gebeuren als ze hun goden niet zouden wegdoen. Ze zouden hun trouw aan de Here verzaken en Hij zou hen moeten tuchtigen. Ze zouden alle zegeningen verliezen die ze ontvingen hadden bij hun intrede in het Beloofde Land. Het was daarom noodzakelijk hun harten te reinigen van de afgoden en zich te wijden aan de Here hun God (Joz.24:23). Als ze bleven volharden in hun ontrouw zou God hen niet vergeven (Ex.23:21) en zou hen straffen voor hun zonden. Drie keer bevestigde het volk hun trouw aan de Here om alleen Hem te dienen (Joz.24:16-18, 21, 24), en Jozua geloofde hen op hun woord. Omdat ze hun verbond met de Here niet zouden vergeten schreef Jozua het in het boek van de Wet en stelde een grote steen op als een getuigenis tussen het volk en de Here. Er zijn negen gedenktekens vermeld in het boek Jozua die ertoe dienen om bepaalde momenten of heilige beslissingen in herinnering te houden. Het is goed om te herinneren wat God deed en hoe wij daarop antwoorden, maar we moeten niet gaan leven in het verleden, maar ons richten op wat voor ons ligt.

Slotwoord

Het boek Jozua is een ‘overgangsboek’. De vijf boeken van Mozes leren ons over de bevrijding van het volk Israël uit Egypte tot aan de aankomst in het Beloofde Land. Jozua vermeld het ingaan en in bezitnemen van het land. Jozua eindigt met beschrijving van zijn dood, en die van de zoon van Aäron, Eleazer, waarmee de generatie die de uittocht nog had meegemaakt uitgestorven was. Een nieuwe generatie mocht de erfenis in bezit nemen, daarvan spreekt het boek Richteren. Maar heeft iemand gezegd: ‘de ene generatie werft, de ander beërft en de volgende bederft! Dat zien we helaas in het boek Richteren gebeuren. Dit mag een les voor ons zijn, op wie de einden van de eeuwen zijn gekomen (1Kor.10:11).

___________________________________________________________________

Wat zegt de Bijbel?

Inleiding en Indeling van  het boek Richteren

I. Onderwerp

Gelijk Jozua, na de dood van Mozes de geschiedenis van het volk Israël vervolgt (Joz.1:11), vervolgt het boek Richteren Israëls geschiedenis na de dood van Jozua (1:1). Dit is een boek van nederlaag en ontrouw, zoals we kunnen lezen in het sleutelvers (17:6): ‘In die dagen was er geen koning in Israël; ieder deed wat goed was in zijn ogen’. De Here was geen Koning in Israël meer, de stammen waren verdeeld: het volk had zich vermengd met de heidense volken, en God vond het noodzakelijk het volk te tuchtigen. We hebben een samenvatting van het hele boek in 2:10-19: zegen- ongehoorzaamheid – tuchtiging – berouw – bevrijding. Richteren is een boek van onvoltooide overwinningen; het is een boek van het falen van Gods volk om op zijn Woord te vertrouwen en te gaan in de kracht van zijn Geest.

II. Geestelijke lessen

Denk aan de drie indelingen van het boek Jozua: het overstrekken van de Jordaan, de overwinning van de vijand en de erfenis in bezit nemen. Jozua vermeld hoe Israël de rivier overstak en begon de vijand te bestrijden, maar het boek eindigt met ‘Er is nog zeer veel land overgebleven om in bezit te nemen’ (Joz.13:1; 23:1-11). ‘Het overtrekken van de rivier’ wil zeggen het doden van je eigen ik en een leven gescheiden van de zonden; het betekent het in bezit komen van je geestelijke erfenis door geloof (Ef.1:3). Maar nadat we deze stap van geloof gezet hebben, is het gemakkelijk te verzwakken, of je te vermengen met de vijand. Israël trok het land binnen, maar ze faalde om de gehele erfenis in bezit te nemen. Ten eerste tolereerde ze de vijand, vervolgens nam ze belastingen aan van de vijand, daarna vermengde ze zich met de vijand, en tenslotte gaf ze zich over aan de vijand. Het was alleen door Gods ‘bevrijders’ (de Richters) dat de Israëlieten overwonnen. Hoe gemakkelijk is het ook voor gelovigen ‘om met zonde om te gaan’ en de totale toewijding en overwinning verliezen.

III. Het land

In het beloofde land bevonden zich veel volken en onbeduidende koningen, die over kleine gebieden heersten. Jozua had het gehele volk over de grote vijanden laten strijden; de weg was nu voorbereid voor elke stam om in geloof verder te gaan en de erfenis, die door loting aangewezen was, in bezit te nemen. Aangezien het boek Jozua een boek van een onverdeeld volk, Richteren laat ons een verdeeld volk zien dat niet aan God toegewijd is. Ze waren het verbond van dat ze bij de Sinaï waren aangegaan, vergeten.

IV. De Richteren

In dit boek worden twaalf verschillende Richters genoemd door God geroepen om een speciale vijand in een speciaal gebied te verslaan opdat het volk rust zou krijgen. De Richters waren geen nationale leiders; ze waren eerder lokale leiders die het volk van verschillende onderdrukkers bevrijden. Het is mogelijke dat sommige onderdrukkers of periodes elkaar overlappen. Niet elk van de stammen namen deel aan elk gevecht, er was vaak ook nog rivaliteit tussen de stammen. Dat God deze ‘gewone mensen’ als richters riep en hen op een machtige manier riep is nog maar eens een bewijs van zijn genade en macht (1Kor.1:26-31). De Geest van God kwam op deze leiders voor een speciale opdracht (6:34; 11:29; 13:25), hoewel hun eigen leven niet altijd voorbeeldig waren. De paar honderd jaar dat de Richters acteerden was een voorbereiding van de vraag van Israël voor een koning (1Sam.8).

V. De overgebleven volken

God stond de heidense volken in het land te verblijven om verschillende redenen: (1) om Israël te tuchtigen, 2:3, 20-21; (2) Israël op de proef te stellen (2:22; 3:4); Israël voor te oefenen en voor te bereiden op strijd 3:2 (4) te voorkomen dat het land verwaarloosd zou worden (Deut.7:20-24). Wanneer Israël met minderen condities tevreden was, Zou God hun zin geven. Hij gebuikte dan deze volken voor Zijn eigen doel. De Joden konden een totale overwinning genoten hebben; in plaats daarvan stelden ze zich tevreden met een compromis. De Hoofdstukken 3-16 tonen ons de ‘op-en-neer’ ervaringen van Gods volk. Helaas weidde het volk zich niet toe aan God om Hem te gehoorzamen; ze zagen op de menselijke helpers die God zond. Veel gelovigen hebben hun ‘op-en-neer’ ervaringen’ en zoeken hun hulp bij hun voorganger of andere vrienden, in plaats van God ingang te geven in hun hart zodat Hij hun problemen zou kunnen oplossen.

---------------------------------------------------------------------------------------

Indeling van het boek Richteren

I. Gelatenheid (1-2)

A. Eerste overwinningen (1:1-26)

B. Herhaaldelijke tegenslagen (1:27-36)

C. Goddelijke tuchtiging (2:1-5)

D. Afgodendienst (2:6-23)

(Samenvatting van het hele boek Richteren)

II. Afvalligheid (3-16)

A. Otniël (3:1-11)

(Mesopotamië)

B. Ehud en Samgar (3:12-31)

(Moabieten)

C. Debora en Barak ((4-5)

(Kanaänieten)

D. Gideon (6-8)

(Midianieten)

E. Abimelech, Tola en Jaïr (9:1-10:5)

(Mannen van Sichem)

F. Jefta (10:6-12:15)

(Ammonieten)

G. Simson (13-16)

(Filistijnen)

III. Gezagsloosheid

A. Afgodendienst (17-18)

B. Onzedelijkheid (19)

C. Burgeroorlog (20-21)

_______________________________________________________________

Wat zegt de Bijbel?

Lessen uit het boek Richteren

Inleiding

Voordat Mozes stierf had hij een opvolger aangewezen Jozua (Deut.31:1-8; 34:9). Zoals Jozua, na de dood van Mozes de geschiedenis van het volk Israël verder zet (Joz.1:11), vervolgen de richters na de dood van Jozua, Israëls geschiedenis (1:1). Jozua wees geen opvolger aan, we lezen: ‘Het geschiedde na de dood van Jozua, dat de Israëlieten de Here vroegen…’ (Richt.1:1). De principes, normen en de wijze van handelen van God in het Oude Testament verschilt niet met die van het Nieuwe Testament, met andere woorden: God is Dezelfde (Mal.3:6; Heb.13:8; Jak.1:16). Het boek Richteren is een verslag van nederlaag en ontrouw, zoals we dat kunnen lezen in het sleutelvers, Richteren 17:6: ‘In die dagen was er geen koning in Israël; ieder deed wat goed was in zijn ogen’. De Here was geen Koning meer in Israël, de stammen waren verdeeld, het volk had zich vermengd met de heidense volken, redenen waarom God het volk tuchtigde om hen weer tot Zichzelf te brengen. Het hele boek Richteren kunnen we met de volgende kernwoorden samenvatten: zegen- ongehoorzaamheid – tuchtiging – berouw – bevrijding (Richt.2:10-19). Richteren is een boek van onvoltooide overwinningen; het is een boek van het falen van Gods volk om op zijn Woord te vertrouwen en te gaan in de kracht van zijn Geest. Wanneer we het boek Richteren lezen kunnen we allerlei conclusies trekken uit voorvallen en personen en die toepassen op onze eigen leven en bediening vandaag.

Geestelijke lessen

Om even terug te keren naar het voorgaande boek Jozua, daar kwamen we daar drie belangrijke zaken tegen: (1) het overstrekken van de Jordaan, (2) de overwinning van de vijand en (3) het in het bezit nemen van de erfenis. Jozua vermeld hoe Israël de rivier overstak en begon met de vijanden te bestrijden, maar het boek eindigde met de opmerking: ‘Er is nog zeer veel land overgebleven om in bezit te nemen’ (Joz.13:1; 23:1-11). Het werk was niet afgemaakt. ‘Het overtrekken van de rivier’ wil zeggen, het doden van je eigen ik en een leven leiden gescheiden van de zonde en toegewijd aan God; het betekent ook dat je je geestelijke erfenis door geloof in bezit neemt (Ef.1:3). Kanaän, het beloofde land, is een type van onze erfenis in de hemelse gewesten in Christus. Kanaän is geen beeld van de hemel, want de gelovige hoeft geen strijd te voeren om zijn hemels huis binnen te gaan. Kanaän is een type van Gods erfenis in Christus, geschonken aan de gelovige om het in bezit te nemen door geloof. Het overwinningsleven van een gelovige is een leven van strijd en zegen, maar toch is het ook een leven van vrede. In Hebreeën 4-5 zien we dat het binnengaan van het volk in Kanaän een type is van een gelovige die een leven binnentreedt van rust en overwinning door geloof in Christus. Te veel gelovigen bevinden zich in hun geestelijk leven tussen Egypte en Kanaän. Ze zijn bevrijd van de macht van de zonde, maar ze zijn niet door geloof ingegaan in de erfenis van vrede en overwinning. Maar nadat je deze stap van geloof gezet hebt, is het gemakkelijk te verzwakken, of je te vermengen met de vijand. Israël trok het land binnen, maar ze faalde om de gehele erfenis in bezit te nemen. Ten eerste tolereerde ze de vijand, vervolgens nam ze belastingen aan van de vijand, daarna vermengde ze zich met de vijand, en tenslotte gaf ze zich over aan de vijand (Richt.1). Het was alleen door Gods ‘bevrijders’ (de richters) dat de Israëlieten overwonnen. Hoe gemakkelijk is het ook voor gelovigen ‘om met zonde om te gaan’ en de totale toewijding en overwinning verliezen. In dit boek worden twaalf verschillende richters genoemd, door God geroepen om een speciale vijand in een speciaal gebied te verslaan opdat het volk rust zou krijgen. De richters waren geen nationale leiders; ze waren eerder lokale leiders die het volk van verschillende onderdrukkers bevrijden. Het is mogelijke dat sommige onderdrukkers of periodes elkaar overlappen. Van de twaalf richters, was Debora de enige vrouw. In die dagen was er geen koning in het land (Ri.17:6; 21:25). Onder richters verstaan we personen die door God verwekt werden als verlossers van de onderdrukkers en heersers over het volk. De meest bekende zijn Gideon, Barak en Simson. Sommige waren geestelijke zwak zoals Gideon andere fysiek sterk zoals Simson, maar God kan elk mens gebruiken voor zijn dienst.

Niet alle stammen namen deel aan elke strijd; er was vaak ook nog rivaliteit tussen de stammen. Dat God deze ‘gewone mensen’ als richters riep en dat op een machtige manier, is nog maar eens een bewijs van zijn genade en macht. De Geest van God kwam op deze leiders voor een speciale opdracht (6:34; 11:29; 13:25), hoewel hun eigen leven niet altijd voorbeeldig was. De paar honderd jaar dat de richters optraden was een voorbereiding van de latere vraag van Israël om een koning (1Sam.8). Wanneer God iemand roept in zijn dienst geeft Hij hem daarvoor ook de kracht; dat was toen zo en is nu nog zo! Let maar eens op Gods ‘gereedschapskist’ zoals die beschreven wordt in de eerste brief aan de Korinthiërs: ‘Want kijk naar uw roeping, broeders, dat er niet vele wijzen zijn naar het vlees, niet vele machtigen, niet vele aanzienlijken; maar het dwaze van de wereld heeft God uitverkoren om de wijzen te beschamen, en het zwakke van de wereld heeft God uitverkoren om het sterke te beschamen, en het onaanzienlijke van de wereld en het verachte heeft God uitverkoren, en wat niets is, om wat iets is te niet te doen, opdat geen vlees roemt voor God’ (1Kor.1:26-29). Dus wat let u, wie u ook bent, stel u beschikbaar en als Hij u roept zal Hij u ook alles schenken wat nodig is!

De vijanden blijven

‘Door mij regeren de koningen en verordenen de machthebbers recht. Door mij heersen de vorsten en de edelen, al de rechters der aarde’ (Spr.8:15-16). De Heer regeert, Hij zet koningen aan en zet koningen af (Ps.47:9; 97:1; 99:1; Dan.2:21). Hij kan vorsten gebruiken om zijn volk te tuchtigen als die Hem verlaten zoals in het boek Richteren het geval was. In het beloofde land bevonden zich veel volken en onbeduidende koningen, die over kleine gebieden heersten. Zo wordt gesproken van de Kanaänieten, Ammonieten, Amelekieten enz. Telkens wanneer het volk ontrouw is, wordt het volk getuchtigd door een van deze volken, waarna het volk zich bekeert en God een richter stuurt die hen verlost (Richt.212,14,15,18). God stond de heidense volken toe in het land te verblijven om verschillende redenen: (1) om Israël te tuchtigen (2:3, 20-21); (2) Israël op de proef te stellen (2:22; 3:4); (3) Israël te oefenen en voor te bereiden op strijd (3:2) en tenslotte (4) te voorkomen dat het land verwaarloosd zou worden (Deut.7:20-24).  Jozua had het gehele volk over de grote vijanden laten strijden; de weg was nu voorbereid voor elke stam om in geloof verder te gaan, de ‘kleine’ vijanden te bestrijden en de erfenis, die door loting aangewezen was, in bezit te nemen. Het boek Jozua is het boek waar we een onverdeeld volk zien. Het boek Richteren laat ons een verdeeld volk zien dat niet aan God toegewijd is. Ze waren het verbond van dat ze bij de Sinaï waren aangegaan, vergeten. Het volk kon van een totale overwinning genoten hebben; in plaats daarvan stelden ze zich tevreden met een compromis. De hoofdstukken 3-16 tonen ons de ‘op-en-neer’ ervaringen van Gods volk. Helaas wijdde het volk zich niet toe aan God om Hem te gehoorzamen; ze zagen op de menselijke helpers die God zond. Veel gelovigen hebben hun ‘op-en-neer’ ervaringen’ en zoeken hun hulp bij hun voorganger of andere vrienden, in plaats van God ingang te geven in hun hart zodat Hij hun problemen zou kunnen oplossen.

Waarin het volk faalde

1. Het volk faalde om het land in bezit te nemen (1:1-36)

De verzen 1-18 vermelde de eerste overwinningen van Juda en Simeon, terwijl de rest van het hoofdstuk de verschillende nederlagen vermelden. Deze twee stammen waren in staat geweest om Bezek (vs.4), Jeruzalem (vs.8), Hebron (vs.10), Sefat (vs.17), Gaza, Askelon en Ekron (vs.18) in bezit te nemen. Het volk van Jozef nam Betel in (vs.22) maar de rest van de stammen waren niet in staat om de vijanden te verdrijven. Wat met een reeks overwinningen begon, geleid door de Heer, eindigde in een reeks van compromissen. Juda kon de inwoners van de valleien niet verdrijven (vs.19; zie 4:13vv.) Benjamin kon de Jebusieten niet overwinnen (vs.21) en de andere stammen stelden zich tevreden met de aanwezigheid van de heidense volken (vs.27-36). Natuurlijk zouden deze tekortkomingen op een rationele manier te verklaren zijn geweest, bijvoorbeeld door te zeggen dat we de heidense volken tot slaven hadden gemaakt; maar dat gaf later alleen maar meer problemen! In Jozua 23-24 had Jozua het volk gewaarschuwd om zich niet met de heidense volken te verbinden, maar dat gebeurde helaas wel.

2. Ze faalden om de Wet te houden

Dit was natuurlijk de diepste oorzaak van hun falen en nederlagen. God had Jozua blijvende overwinningen beloofd als het volk Gods Woord zou eren en gehoorzamen (Joz.1:7-8), en Jozua had deze belofte herhaald aan de leiders van het volk (Joz.23:5-11). Gilgal was het toneel geweest van een grote overwinning voor Israël, maar nu ging de Here van Gilgal naar Bochim, ‘de plaats van tranen’, wat Israëls teruggang benadrukte; van overwinning naar nederlaag. (Zie voor het belang van Gilgal, Joz.5:1-9; 9:6;10:6. Gilgal was het centrum van de militaire operaties, het kamp van Jozua. Nu was het verlaten.) God herinnerde het volk eraan dat zij ongehoorzaam waren geweest om de Wet te houden door verdragen te maken met de heidense volken en zich te verbinden met hun goden. Lees eens aandachtig Deuteronomium 7 betreffende Gods instructies wat betreft de verhouding tot de inwoners van Kanaän. Het volk had de Wet gehouden tijdens de jaren van Jozua en de leiders die hem opvolgden, maar toen die stierven, liet het volk het afweten. ‘Nadat ook dat gehele geslacht tot zijn vaderen vergaderd was, kwam na hen een ander geslacht op, dat de Here niet kende, noch het werk, dat Hij voor Israël gedaan had’ (Ri.2:10). Ze hadden zelf hun eigen kinderen niet bij de Heer gebracht! Ze hadden gefaald hun kinderen te onderwijzen in geschiedenis en de Wet, zoals de Here hen had gezegd te doen in Deuteronomium 6:1-15! Hoe vaak gebeuren gelijkaardige zaken niet in onze gemeenten en gezinnen. Hoe gemakkelijk is het voor de ‘jongere generatie’ om de Heer te verlaten als de ‘oudere generatie’ faalt in hun verantwoordelijkheid en in het overbrengen van God Woord.

3. Ze faalden om bij de Heer te blijven

Ze verlieten de Heer en gingen achter andere goden aan. De religie van de Filistijnen was gruwelijk, met praktijken die we hier beter niet verder uitwerken. De verering van Baäl en Astarte - mannelijke en vrouwelijke goden - (vs.13), waren een blijvend probleem in de geschiedenis van het volk Israël. Eenmaal dat het bij hun binnenkwam, was het moeilijk, zo niet onmogelijk deze er weer uit te krijgen. Toen het volk de Here verliet, verliet de Here hen. Telkens liet Hij hen in de handen van de vijanden vallen. In plaats van te genieten van de rust die God hen voor ogen had gesteld, was het volk voortdurend in slavernij van de heidense volken, voor honderden jaren, zo nu en dan onderbroken door een periode van rust, door de Here bewerkt. Telkens wanneer de verdrukking zeer ernstig was riep het volk uiteindelijk tot de Here. God zond wel een richter, maar we moeten wel beseffen dat God met de richter persoonlijk was en niet met het volk als geheel. Jammer genoeg keerde het volk zich alleen tot de Here wanneer het in grote problemen was; eenmaal wanneer het oordeel voorbij was, verviel het volk weer in de zonde. Deze wijze van handelen zien we helaas ook bij veel gelovigen. In tijden van beproeving maken ze compromissen met de vijand in plaats van deze in de kracht van de Geest te bestrijden en te overwinnen, maar laten ze zich mee trekken in een nederlaag. Het ‘ik vermag alle dingen door Hem’ is dan ver zoek! Zijn ook wij soms ongehoorzaam aan Gods Woord, en falen we om God lief te hebben en aan Hem vast te houden in de kracht van het geloof? Wanneer dat gebeurt, moet God ons tuchtigen, en de enige oplossing voor ons is dan berouw te hebben en terug te keren tot de Here. Laten de ‘lessen uit het boek Richteren’ voor ons tot voorbeelden zijn, opdat wij geen begeerte in het kwade zouden hebben! (1Kor.10:6).

___________________________________________________________________