Eschatologie

Is Christus’ komst aan voorwaarden gebonden?

Inleiding

De recente gebeurtenissen in het midden-oosten gelijken volgens veel christenen op het eindtijdscenario dat de Bijbel ons geeft. Daarmee verbonden is de gedachte aan de spoedige (weder-) komst van de Heer Jezus. Velen gelovigen verwijzen naar een tekst uit Jezus’ ‘rede over de laatste dingen’ en beweren dat er eerst nog allerlei zaken moeten gebeuren voordat het zo ver is en Jezus komt. Die tekst is uit het Mattheüs evangelie: ‘En dit evangelie van het Koninkrijk zal in de gehele wereld gepredikt worden tot een getuigenis voor alle volken, en dan zal het einde gekomen zijn’ (Math. 24:14). Dit is voor velen dé bewijstekst dat de Heer Jezus niet eerder kan komen dan dat het evangelie van het Koninkrijk in de gehele wereld verkondigd moet zijn. Zelfs lied 551 uit de Opwekkingsbundel wijst in die richting. ‘Maar ik weet dat die dag die straks komen zal, niet eerder komt en ik weet dat de klank van bazuingeschal, niet eerder komt, voordat alle mensen weten wat Jezus heeft gedaan’

Maar is de komst van de Heer Jezus wel aan voorwaarden gebonden? Kan Hij niet eerder terugkomen voordat er bepaalde gebeurtenissen moeten plaatsvinden? Had Hij gisteren, vorig jaar of honderd jaar geleden niet kunnen komen? Kan Hij vandaag ook (nog) niet komen? Als dat zo is, hebben dan de gelovigen – en misschien ook u – in alle voorgaande eeuwen een verkeerde verwachting gehad en hebben ze vergeefs gehoopt op zijn komst? En als er bepaalde voorwaarden zijn die aan zijn komst moeten voorafgaan, welke zijn die dan? Of is er meer aan de hand? Over welke komst spreken we eigenlijk?

Deze en andere vragen vereisen een antwoord en ik wil daar graag een poging toe doen, en dat is niet zo gemakkelijk als het op het eerste gezicht lijkt te zijn.

Twee vragen.

We keren terug naar de hierboven aangehaalde tekst uit Mattheüs 24:14 en stellen daarbij twee belangrijke vragen die we vervolgens proberen te beantwoorden.

De eerste vraag is: gaat het in het genoemde tekstgedeelte wel over de wederkomst van Jezus? En de tweede vraag is: ‘wat wordt er bedoeld met: dit evangelie van het Koninkrijk’?

Ad.1. We moeten oppassen dat we in deze tekst de wederkomst van Jezus niet ‘inlezen’. Het gaat hier niet over de wederkomst van Jezus maar over het einde. Wat er hier bedoeld wordt met het einde is het einde van een tijdperk, de tijden der volkeren (Luk. 21:24). De Telos-vertaling heeft hier en elders: ‘de voleinding van de eeuw’. De wederkomst van Jezus wordt in Mattheüs 24:29-44 beschreven.

Ad.2. De aanduiding: ‘het evangelie van het Koninkrijk’ komt niet voor in het evangelie naar Johannes en het boek Handelingen, wel in Mattheüs, Lukas en Markus. In Hand. 20:24 spreekt de apostel Paulus over het ‘evangelie van de genade van God’. En in het boek Openbaring 14:6  wordt ook nog gesproken over het ‘eeuwig Evangelie’. Deze verschillende benamingen duiden op  een verschillend doel en inhoud. Het evangelie van het Koninkrijk was gericht aan het joodse volk, waarvan de grondslag gelegd is in de zgn. Bergrede, Mattheüs 5:1–7:29. De nadruk in Mattheüs 24:14 ligt daarom dan ook op het woordje ‘dit’. Dit evangelie – het evangelie van het Koninkrijk – zal door de 144.000 uit de stammen van Israël verkondingd worden aan het joodse volk en de volkeren (Openb. 7) voordat het einde komt (Openb. 7).

Twee volken, twee komsten.

In het evangelie naar Mattheüs wordt twee keer gesproken over de Gemeente en dan nog als iets dat in de toekomst ligt: ‘Ik zal mijn Gemeente bouwen’ (Math. 16:18; 18:17). Dat was slechts een aankondiging van wat ging gebeuren maar wat het betekende was nog verborgen. Aan de apostel Paulus was de eer deze verborgenheid (mysterie, geheimenis) bekend te maken (Kol. 1:25-29). Sedert het ontstaan van de Gemeente op de Pinksterdag in Handelingen 2 zijn er nu drie groepen van mensen, de Joden, Grieken (of volken) en de gemeente van God (1 Kor. 10:32) Israël is tijdelijk terzijde gesteld maar zal in de (nabije) toekomst weer een belangrijke plaats innemen in het handelen van God met deze wereld. Maar dan zal eerst de Gemeente plaats moeten maken en daarover spreekt de apostel Paulus ook. Hij heeft de komst van de Heer Jezus voor de Gemeente mogen bekendmaken.

Alleen al omdat het nieuwe testament in dit verband spreekt over een verborgenheid (mysterie, geheimenis) moet het ons duidelijk zijn dat deze komst onderscheiden dient te worden van de komst van de Heer Jezus voor het volk Israël en de volken. Al er geen speciale komst van Christus voor de Gemeente was dan had Paulus zich ook niet zo druk moeten maken om die ‘verborgenheid’ te openbaren; de komst van Christus was toch al voldoende beschreven in het oude testament? (bv. Zach. 14:3vv.) We spreken ook wel over de ‘zichtbare komst’ van Jezus voor Israël en de ‘onzichtbare’ voor de Gemeente, die ook wel de Opname wordt genoemd.

Dat dit onderscheid door velen niet word gezien vinden we zelfs terug in het al genoemde lied 551 uit de Opwekkingsbundel. Die tekst slaat op de tweede komst van de Heer Jezus nl. voor Israël en de volken wanneer Jezus komt met bazuingeschal (Math. 24:31).

De rede over de laatste dingen.

De rede over de laatste dingen, door de Heer Jezus uitgesproken op de Olijfberg, was naar aanleiding van vragen die de discipelen Hem stelden. De eerste vraag was: ‘wanneer’ zullen deze dingen (de verwoesting van de tempel) zijn?  Het antwoord op deze vraag vinden we niet hier maar in Lukas 21:20-24. De tweede vraag is: ‘wat is het teken van uw komst ?’. Het antwoord hierop vinden we in Mattheüs 24:29-44. De derde vraag is: ‘wat is het teken van de voleinding van de eeuw?’ Het antwoord daarop vinden we in Mattheüs 24:4-8.

Na deze korte indeling van Jezus’ rede moeten we de vraag beantwoorden aan wie is deze rede gericht, of anders gezegd over wie gaat het in deze rede? Uit de inhoud van de rede word al gauw duidelijk dat het hier gaat over de gebeurtenissen die in verband staan met het volk Israël. We lezen dan ook van: ‘de heilige plaats’, ‘die in Judea zijn’, ‘bidt dat uw vlucht niet op de sabbat gebeurt’ en ‘alle stammen van het land’. (Math. 24 :15, 16 , 20, 30). Het argument dat wel eens wordt gebruikt om ‘te bewijzen’ dat het hier over de Gemeente gaat, door te beweren dat Jezus tot de ‘discipelen’ spreekt en dat wij dat ook zijn, is weinig steekhoudend. Men moet dan ook eens uitleggen wat de reden is waarom er na het boek Handelingen nooit meer over discipelen wordt gesproken. Trouwens de Gemeente was toen de rede werd uitgesproken nog een verborgenheid en niet bekend aan de discipelen.

Voorwaarden?

In de inleiding is de vraag gesteld: ‘wat zijn de (vermeende) voorwaarden die aan Jezus’ komst moeten voorafgaan? Zijn die er ? Ja, en nee! Aan de komst van de Heer Jezus voor het volk Israël gaan er tekenen (voorwaarden) vooraf, dat in tegenstelling van de komst van de Heer Jezus voor de Gemeente waaraan geen tekenen gegeven zijn waardoor de mogelijkheid bestaat dat de Heer Jezus op elk moment kan of heeft kunnen komen.

Dit artikel wil slechts een inleiding zijn op het onderwerp dat met de technische theologische term ‘imminence’ bekend is. De hieronder vermelde bibliologie kan u verder helpen in het bestuderen van dit en veel andere eschatologische onderwerpen.

Geraadpleegde commentaren:

Ouweneel, W.J. 1988 / 90. De Openbaring van Jezus Christus: Bijbelstudies over het boek Openbaring, dl. 1-2, Vaassen: Medema.

Ouweneel, W.J. 2012. De toekomst van God: Ontwerp van een eschatologie. Heerenveen: Medema (afk.: EDR 10).

Arno C. Gaebelein. 1970. Gaebeleins’s Concise Commentary on the whole Bible. Loizeaux Brothers: Neptune, New Yersey.

1958. Dwight Pentecost. 1958. Things to Come: A study in Biblical eschatology. Zondervan: Grand Rapids.

Warren W. Wiersbe. 1989. The Bible Exposition Commentary, vol.1. Chariot Victo Publishing: Colorado, USA.

John F. Walvoord. 1992. Brennpunkte biblischer Prophetie: Was kommt auf uns zu? Hänssler Verlang, Stuttgart.

_________________________________________________________________________________________________________________________________________