Eschatologie

Wat is Bijbelse Profetie?

Inleiding

Onze huidige tijd is er een van revolutionaire veranderingen waar geen enkele andere tijd mee te vergelijken en geconfronteerd is. Het is dan ook niet vreemd dat veel mensen, christenen en niet-christenen, zich vragen beginnen te stellen over de toekomst. Allerlei prognoses, hypothesen en fantasieën doen de ronde, maar er is niemand die weet waar het met de wereld naartoe gaat.

Als christenen hoeven wij niet in het onzekere te verkeren voor wat betreft onze toekomst en die van de wereld waarin wij leven. God heeft ons in zijn Woord duidelijk de contouren geschetst van zijn plan met deze wereld en wij kunnen daarvan kennisnemen middels de Bijbel. De Heer Jezus zegt dat, wanneer de heilige Geest zal komen, Deze ons zal inlichten over de toekomstige dingen (Joh.16:13). ‘En zo hebben wij het profetisch woord des te vaster, en u doet er goed aan daarop acht te geven als op een lamp die schijnt in een duistere plaats, totdat de dag aanbreekt en de morgenster opgaat in uw harten’ (2Petr.1:19).

In de christelijke traditie wordt Bijbelse profetie nadrukkelijk onderscheiden van waarzeggerij, wichelarij, uitleggen van voortekenen, tovenarij, bezweringen en ondervragen van (geesten van) doden (spiritisme). Ongeveer een vierde van de Bijbel is profetie, redenen genoeg om ons daarmee bezig te houden, om te ontdekken dat God alles onder controle heeft en bezig is zijn plan ten uitvoer te brengen.

Wat is profetie?

Het begrip profetie in Bijbelse zin heeft een bredere betekenis dan alleen maar toekomstvoorspelling. Profeet zijn is spreken namens God tot mensen, zowel voorzeggend als voortzeggend (1Petr.4:11; Ez.37:7; Am.3:8). Zo’n ‘godsspraak door profetenmond’ kan troostend, vermanend of oordelend van aard zijn, ook geuit worden in de vorm van een (lof)lied (zoals bij Mozes, Mirjam, Hanna, Maria en in de Psalmen) en soms ook betrekking hebben op een gebeurtenis in de nabije of verre toekomst . Veel oudtestamentische  profetieën riepen op tot herstel of handhaving van de Wet, en kondigden oordelen aan wanneer het verbond met God verbroken werd. In Bijbelse tijden werden door middel van profetie mensen geroepen tot het koningschap (zoals Saul, David, Jehu) of tot gemeentelijke taken (zie bijvoorbeeld Hand.13:2). Bijbelse profeten profeteerden volgens eigen zeggen niet uit zichzelf (vgl. Am.3:7; Jer.23:18). De apostel Petrus schreef hierover: ‘Want nooit is profetie voortgekomen uit de wil van een mens, maar, door de Heilige Geest gedreven, hebben mensen van Godswege gesproken’ (2Petr.1:21). De profeet Jeremia beschreef in zijn zielenstrijd dat de kracht van Gods Geest voor een goedwillende profeet nagenoeg onweerstaanbaar was (Jer.20:7-9).

Ook het tweede deel van de Bijbel, het Nieuwe Teestament, is vol profetie. Zacharias en Elizabeth, Maria, Simeon en Anna (Luk.1) profeteerden. Johannes de Doper en Jezus traden op als profeet. Zij deden dit op de grens van het oude en het nieuwe verbond (Luk.22:20).
Verder komen we mannen en vrouwen tegen die profeteren, bijvoorbeeld de profeten Agabus (Hand.11:27-10; 21:10-11), Judas en Silas (Hand.15:32), de vier dochters van Filippus (Hand.21:9) en anderen (Hand.11:27; 13:1). De christelijke gemeente is gebouwd op het fundament van apostelen en (nieuwtestamentische) profeten (1Kor.12:28; Ef.4:11), waarvan Jezus zelf de hoeksteen is (Ef.2:20). In de Openbaring van Johannes – een profetisch boek – lezen we over Gods dienstknechten, zijn profeten (Op.10:8; 11:18; 18:20; 22:6,9).

Wat is het doel van profetie?

Profetie is ons niet gegeven om te speculeren, maar om te motiveren

 Het doel van de profetie is niet om onze nieuwsgierigheid te bevredigen, maar om ons praktisch geloofsleven een extra stimulans te geven tot een heilig leven. Met het oog op de wederkomst van de Heer Jezus schrijft de apostel Johannes: ‘En ieder die deze hoop op Hem heeft, reinigt zich, zoals Hij rein is’ (1Joh.3:3) en ‘Laat hij die onrecht doet, nog meer onrecht doen; en die vuil is, zich nog vuiler maken; en die rechtvaardig is, nog meer gerechtigheid doen; en die heilig is, zich nog meer heiligen’ (Op.22:11). Maar dat niet alleen. God heeft geweldige plannen met zijn schepping en wil ons daarover inlichten opdat ook wij ons daarin verheugen. ‘Voorzeker, de Here HERE doet geen ding, of Hij openbaart zijn raad aan zijn knechten, de profeten’ (Am.3:7).

In de Bijbel zien we hoe het plan van God om zijn Christus in de wereld te brengen, zich geleidelijk ontwikkelt. Dat plan heeft zijn begin in het boek Genesis en vindt zijn uiteindelijke vervulling in het boek Openbaring. Dat maakt de Bijbel tot een heel bijzonder ‘boek’ dat niet te vergelijken is met welk ander boek ook. Omdat God ‘zijn plan’ op schrift heeft laten stellen, is die God ook verifieerbaar, we kunnen Hem niet alleen volgen maar ook ontdekken dat zijn beloften waar zijn. Veel profetieën hebben hun vervulling al gekregen bij de eerste komst van de Heer Jezus, we denken maar aan zijn geboorte, lijden en sterven. Veel profetieën zullen nog vervuld worden bij zijn wederkomst. Laten we maar eens als voorbeeld Handelingen 2 nemen waar we een gedeeltelijke of voorvervulling zien van de profetie van Joël wanneer hij spreekt over de uitstorting van Gods Geest in de laatste dagen (Hand.2:17-21). Lukas – de schrijver van het boek Handelingen – zegt niet dat de profetie vervuld is tijdens de Pinksterdag in Jeruzalem, maar dat er eenzelfde manifestatie van Gods Geest zal zijn voordat de grote en doorluchtige dag des Heren komt.

Het doel van profetie is de openbaring van de Heer Jezus. In de Bijbel – Gods Woord – gaat het allemaal om Christus: ‘Want het getuigenis van Jezus is de geest der profetie’ (Op.19:10). Het plan van God vindt zijn hoogtepunt in de verhoging van Christus. ‘Daarom heeft God Hem ook uitermate verhoogd en Hem de naam geschonken die boven alle naam is, opdat in de naam van Jezus elke knie zich buigt van hen die in de hemel en die op de aarde en die onder de aarde zijn, en elke tong belijdt dat Jezus Christus Heer is, tot heerlijkheid van God, de Vader’ (Fil.2:9-11).

Waarom zouden we de profetie bestuderen?

De Heer Jezus zegt in Johannes 15:15 ‘Ik heb u vrienden genoemd, omdat Ik u alles wat Ik van mijn Vader heb gehoord, bekend gemaakt heb’. Gelukkig heeft God zijn plan niet voor ons verborgen gehouden en het te kennen zal tot grote zegen voor ons kunnen zijn. Paulus zegt dat ‘Hij ons de verborgenheid van zijn wil bekend heeft gemaakt, naar zijn welbehagen, dat Hij Zich had voorgenomen in Zichzelf aangaande bedeling van de volheid der tijden, om alles wat in de hemelen en wat op de aarde is onder één hoofd samen te brengen in Christus’ (Ef.1:9-10). In de profetie getuigt Christus aangaande Christus. Dat is precies de inhoud van 1Petr.1:10v.: ‘Over deze behoudenis hebben profeten onderzocht en nagevorst die van de voor u bestemde genade geprofeteerd hebben, terwijl zij navorsten welke of wat voor een tijd de geest van Christus die in hen was, aanduidde, toen Hij tevoren getuigde van het lijden dat over Christus zou komen en van de heerlijkheden daarna’.

De leer omtrent ‘de laatste dingen’, de zgn. eschatologie, is wat in onze tijd de meeste aandacht trekt, maar we moeten niet vergeten dat dit slechts een onderdeel uitmaakt van de profetie. Er zijn een aantal redenen te noemen waarom in onze tijd een vernieuwde aandacht voor de toekomstige dingen is, en dat niet slechts bij christenen. In de jaren zestig was er het verslag van de Club van Rome dat furore maakte en veel mensen aan het nadenken zette over de vraag waar het met ‘onze’ planeet aarde naartoe ging. In die tijd hebben de boeken van Hall Lindsey, die op dat onderwerp inhaakte, veel mensen bepaald bij wat de Bijbel over de toekomst van de wereld te zeggen had. Het is alweer enige jaren geleden dat veel mensen werden opgeschrikt door de dvd ‘An Inconvenient Truth’, gevolgd door het boek ‘Onze Toekomst’ van Al Gore. Al Gore is voormalig vicepresident van de Verenigde Staten en winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede. In zijn laatste boek, ‘Onze toekomst’, schetst hij de donkere wolken die zich aan de horizon samenpakken. Hij beschrijft ‘zes krachten die onze wereld veranderen.’ Ik geef ze hier kort weer. Het ontstaan van een mondiale economie met talloze kruisverbanden. Het ontstaan van een wereldwijd communicatienetwerk zoals het internet. Het ontstaan van volledig nieuwe machtsverhoudingen op politiek, economisch en militair gebied, denk maar aan de rol van China de laatste decennia. Het ontstaan van een snelle groei van de wereldbevolking en daarmee gepaard gaande het verbruik van grondstoffen, watertekorten, enz. Het ontstaan van revolutionaire nieuwe technologieën op het gebied van biologie, biochemie, genetica en andere materialen waardoor grenzen overschreden kunnen worden die we ons nooit hebben kunnen voorstellen. Het ontstaan van een radicale nieuwe relatie tussen de samengebalde kracht van menselijke beschaving en de ecologische systemen van de aarde zoals het klimaat en de atmosfeer. Als Christenen kunnen we naast deze zaken verder denken aan het ontstaan in 1948 van het volk Israël. Maar ook het ontstaan van de Europese Unie waarin velen de wedergeboorte van het antieke Romeinse Rijk menen te herkennen. Voor hen die geïnteresseerd zijn in de rol en betekenis van Europa in de wereld is het interessant kennis te nemen van het boek van Niall Ferguson, ‘Beschaving: Het Westen en de Rest’. De vraag die Ferguson zich stelt is, hoe het mogelijk is dat Europa na zijn ondergang in 476, in de vijftiende eeuw een wedergeboorte (renaissance) heeft gekend en zo’n dominerende invloed heeft gehad in en over de ‘Rest van de wereld’. En, ten tweede, vraagt Ferguson zich af: zou het Westen nog eens ten onder kunnen gaan en weer opstaan? Boeiende vragen ook voor christenen. Volgens Time behoort Niall Ferguson tot de 100 invloedrijkste mensen ter wereld. Niall Campbell Douglas Ferguson is getrouwd met Ayaan Hirsi Ali, die tussen 2003 en 2006 lid was van de Tweede Kamer voor de VVD in Nederland.

Hoe dienen we de profetie te bestuderen?

Van de volkeren wordt gezegd dat zij ‘de gedachten des HEREN niet kennen en zijn raadslag niet verstaan’ (Mi.4:12). Welke mens kan ons zeggen wat de toekomst zal brengen? De mens die niet eens weet, hoe morgen zijn leven zal zijn? (Jak.4:14). Voor betrouwbare informatie betreffende het plan van God en de toekomstige dingen zijn wij geheel en al aangewezen op Gods openbaring daarvan in de Bijbel – Gods Woord – en door de verlichting van zijn Geest. ‘Vraagt Mij naar de toekomstige dingen’ zegt de Here God (Jes.45:11). God is immers die God die ‘van den beginne de afloop verkondigt en vanouds wat nog niet geschied is’ (Jes.46:10). Gods plannen waren nog niet allemaal geopenbaard in het Oude Testament, dat blijkt wel uit de woorden van de Heer Jezus die heeft gezegd: ‘Ik zal mijn mond opendoen in gelijkenissen; Ik zal dingen uitspreken die van de grondlegging van de wereld af verborgen zijn geweest’ (Matt.13:34). Wanneer de Heer Jezus de komst van de heilige Geest aankondigt, wordt daarvan gezegd: ‘Die zal u alles leren en u in herinnering brengen alles wat Ik u heb gezegd’ (Joh.14:26). Maar niet alleen dat, ook zou de Geest ons in de hele waarheid leiden en de toekomstige dingen zou Hij ons verkondigen (Joh.16:13, 14). Met andere woorden, we krijgen door de Geest inzicht in de evangeliën, de leer van het Bijbelse geloof en leven vermeld in de diverse brieven, en ook in de leer omtrent de laatste dingen, de eschatologie, vermeld in het Oude en Nieuwe Testament.

De apostel Paulus heeft het voorrecht gekend enkele van die geheimenissen of verborgenheden te duiden. ‘Thans verblijd ik mij in mijn lijden voor u en vul in mijn vlees aan wat nog ontbreekt aan de verdrukkingen van Christus voor zijn lichaam, dat is de gemeente, waarvan ik een dienaar geworden ben overeenkomstig het rentmeesterschap van God dat mij gegeven is voor u, om het woord van God te voleindigen: de verborgenheid, die van alle eeuwen en geslachten verborgen is geweest, maar die nu geopenbaard is aan zijn heiligen. Aan hen heeft God bekend willen bekend maken welke de rijkdom is van de heerlijkheid van deze verborgenheid onder de volken, welke is Christus in u, de hoop van de heerlijkheid’ (Kol.1:24vv.). Die geheimenissen waren ten eerste dat de Heer Jezus het middelpunt van Gods plannen was (Rom.16:25; 1Kor.2:7v; Ef.1:9v.). Ten tweede de Gemeente, haar ontstaan en bestemming (Ef.3:9; 5:32; Kol.1:26; 2:2). Ten derde de opname en Christus’ verschijning in heerlijkheid (1Kor.15:51; 1Thes.4:15vv.) en ten slotte Gods plannen met het volk Israël (Rom.11:25).

We dienen ons dus afhankelijk van Gods Geest en Woord op te stellen in het onderzoek van Gods plan. Het Woord dient gezag te hebben over ons leven en denken. ‘Uw Woord is de Waarheid!’ (Joh.17:17). Om niet te ontsporen in allerlei speculaties is het noodzakelijk dicht bij het licht van Gods Woord te blijven. Veel zaken, waarover we nù nog geen duidelijkheid hebben, zullen duidelijk worden als de tijd daarvoor aangebroken is. ‘Geliefden, nu zijn wij kinderen van God, en het is nog niet geopenbaard wat wij zijn zullen. Wij weten dat als Hij geopenbaard zal zijn, wij Hem gelijk zullen zijn; want wij zullen Hem zien zoals Hij is’ (1Joh.3:2).

_____________________________________________________________________________________________________________________