Kerkgeschiedenis – Denominaties

Bogomils

Inleiding

We schrijven het jaar 1000 en in deze tijd leefde er een groep gelovigen in de Balkan landen onder de naam ‘de Bogomils, vooral in het huidige Bosnië. Het woord ‘Bogomil’ betekent ‘Vriend van God’. Deze groepering is ontstaan door het evangelisatiewerk van de ‘Paulicianen’.

Een aantal van die Paulicianen waren uitgeweken in het midden van de achtste eeuw uit Mesopotamië, kwamen in Constantinopel – het huidige Istanbul – en predikten het evangelie in de Balkan landen, waardoor er overal gemeenten ontstonden. Dit gebeurde in een tijd dat de Roomse Kerk oppermachtig was, en omdat de Bogomils zich niet wilden onderwerpen aan die Kerk werden zij het mikpunt van de meest wilde beschuldigingen. Het motto dat toen de ronde deed was: ‘Zorg dat je er nooit bijkomt en zorg dat je van ze afkomt!’ Wat was het dat men zich zo afzette tegen deze groep gelovigen?

Ten eerste ontkenden zij de unieke machtspositie van de Katholieke Kerk en hechten geen waarde aan haar sacramenten en inzettingen. Ten tweede gaven zij aan Maria geen speciale eer, evenmin aan kruisbeelden en relikwieën. Tenslotte konden zij de Eucharistie van de kerk en ook de priester-hiërarchie niet rijmen met de leer van de Bijbel.

Wie zulke dingen stellen konden rekenen op geduchte tegenstand en veel leidende Bogomils werden beschuldigd het gezag te ondermijnen en allerlei kwalijke morele praktijken uit te oefenen en uit te dragen.

Ondanks alles breidde hun werk zich jarenlang uit en bereikte zijn hoogtepunt tegen het einde van de twaalfde eeuw in Bosnië. De Bogomils kwamen samen in eenvoudige gebouwen of huizen. De Bijbelse waarheid van het priesterschap van alle gelovigen werd hersteld en de gemeenten werden geleid door meerdere oudsten. Vervolgingen bleven echter niet uit en onder invloed van paus Innocentius III viel de koning van Hongarije Bosnië binnen, zodat het land verwoest werd. Gedurende de hele veertiende eeuw duurden deze vervolgingen voort, totdat de Turken (lees: moslims) hieraan een einde maakten en in 1463 het land in bezit namen waardoor het vierhonderd jaar lang onder Mohammedaans bewind kwam te staan. Constantinopel, het laatste christelijke bolwerk in het huidige Turkije, was gevallen in 1453 door de Mohammedanen. U zult begrijpen dat de Bogomils de Turken dan ook eerder als bevrijders zagen dan als overwinnaars.

Doordat de Bogomils zwaar vervolgd werden (denk aan de Inquisitie ingevoerd in 1291) weken sommigen uit naar andere landen en ontmoeten daar gelovigen die net zo leefden als zij, buiten de gemeenschap van de Roomse Kerk en met alleen de Bijbel als grondslag voor hun handelen. Op deze manier kwamen een aantal van het in contact met de ‘Katharen‘ in Zuid-Frankrijk.

______________________________________________________________________________________________________________________________