Er is er maar één Abraham, en maar één David, en maar één Elia, maar er zijn duizenden zoals Lot. Ik bedoel daarmee dat ik geloof dat er helaas veel christenen zijn die behouden worden, maar zó als door vuur heen (1Kor.3:15). En daar is Lot een type van. Dat alleen al mag een aanleiding zijn om wat meer aandacht aan de persoon van Lot te besteden. Niet dat Lot nu zo’n fijne gelovige was, eerder het tegendeel, maar we kunnen veel van iemands fouten leren, en dat heeft als voordeel dat wij ze niet hoeven te herhalen. Was het niet dat de apostel Petrus ons erop heeft gewezen dat Lot een rechtvaardige was (2Petr.2:7-8), dan zouden wij daarover terechte twijfel gehad hebben. De verslaggeving van Lot in het Oude Testament geeft geen aanleiding te geloven dat hij een gelovige was. Lot vond zichzelf mogelijk wel succesvol, want hij kwam uit een tent en zat later in de poort van de stad Sodom, maar vanuit Gods oogpunt moet hij gerekend worden als iemand die ‘met moeite behouden wordt’ (1Petr.4:18).
Inleiding
‘En Lot ging met hem’, met deze woorden begint de verslaggeving over Lot, de neef van Abraham in het Oude testament. De vader van Lot, Haran, was al gestorven bij het leven van diens vader Terach in zijn geboorteland in Ur der Chaldeeën (Gen.11:28). ‘En Terach nam zijn zoon Abram en Lot, de zoon van Haran, zijn kleinzoon, en Saraï, zijn schoondochter, de vrouw van zijn zoon Abram; en hij deed hen wegtrekken uit Ur der Chaldeeën om te gaan naar het land Kanaan, en zij kwamen te Haran en bleven daar. Zo kwam het dat Lot deel geen uitmaken van het huishouden van Abraham (Gen.12:4-5). Meer aan informatie geeft de Schrift ons niet over de lotgevallen van Lot totdat hij met Abraham uit Egypte trok. Hoewel het niet expliciet vermeld wordt in de Bijbel is het evident dat Lot met Abraham is meegegaan naar Egypte, want we lezen in 13:1 dat Abraham uit Egypte trok… en Lot met hem. We gaan voorbij aan de gebeurtenissen die in Egypte plaatsvonden, daarvoor verwijs ik graag naar de rubriek ‘Het leven van Abraham’ op deze website. Maar die hebben in Lot’s leven wel haar sporen nagelaten, zoals we nog zullen zien.
Scheiding tussen broeders
‘En Abram trok uit Egypte naar het Zuiderland, hij en zijn vrouw en al wat hij bezat, en Lot met hem’ (Gen.13:1). Abraham ‘trok’ Lot uit Egypte maar hij kon Egypte niet uit Lot krijgen. God had hetzelfde probleem met het volk Israël. ‘Het duurde één nacht om Israël uit Egypte te krijgen, maar het duurde veertig jaar om Egypte uit Israël te krijgen’. U begrijpt wel wat ik daarmee bedoel. Egypte is bij uitstek een beeld van de wereld, gezegend met aardse zegeningen (Heb.11:26). Jeruzalem, die zich bezighield met zakelijke bezigheden, afgoderij en plezier, wordt ze in het boek Openbaring, vergeleken met Egypte (Op.11:8). Lot had de smaak van de schatten van Egypte te pakken gekregen (Heb.11:26). De zegeningen voor het volk Israël waren aards, de zegeningen voor de gelovigen van de Gemeente zijn hemels. We zijn immers gezegend met alle geestelijke zegeningen in de hemelse gewesten in Christus? (Ef.1:3).
De verkregen rijkdom die Abraham in Egypte verkregen had, werd nu voor hem tot een oorzaak van scheiding van zijn neef Lot. Vóór hun verblijf in Egypte waren ze nog relatief arm, maar dat hield ze samen. Maar de verkregen rijkdom van Egypte verdeelde hen, werd een oorzaak van conflict, en scheidde hen uiteindelijk. Lot wandelde naar het vlees, en Abraham wandelde in de Geest en dat brengt altijd scheiding teweeg. Dit conflict tussen Abraham en Lot moet een last voor hen zijn geweest en tevens was het een negatief getuigenis tegenover de heidense bevolking waartussen ze leefden. En dat is nu niet anders, het is erg nadelig wanneer twee gelovigen onenigheid hebben en niet kunnen overeenkomen (1Kor.1:11; 6:6).
Lot’s keuze
Door de keuzes die gelovigen maken, openbaren ze wat er in hun hart omgaat. Wat zien we bij Lot? (1) De jongere dient aan de oudste onderworpen te zijn (1Petr.5:5), we zien echter dat Lot zich boven Abraham stelde. Abraham ging daar in genade mee om, hij was er beducht op om in vrede te handelen (Ps.133). Terwijl Abraham er naar streefde een goed getuigenis af te leggen, maakte Lot zich zorgen over zichzelf. Maar ‘hovaardij gaat vooraf aan het verderf, en hoogmoed komt voor de val’ (Spr.16:18). (2) Lots leefde bij hetgeen hij zag niet uit geloof. Hij ‘sloeg zijn ogen op en zag…’ (13:10). Had Lot God geraadpleegd dan zou hij ontdekt hebben dat Sodoms ondergang voor de deur stond, maar in plaats daarvan ging hij af op wat hij zag en koos voor die zondige slechte stad. (3) ‘Toen sloeg Lot zijn ogen op en zag, dat de gehele streek van de Jordaan rijk aan water was; voordat de Here Sodom en Gomorra verwoest had, was zij tot Soar toe als de hof des Heren, als het land Egypte’ (13:10). Vandaag de dag, lijken de mensen op Lot die hun hoop stellen op de bedrieglijkheid en onzekerheid van wat deze wereld te bieden heeft, en lachen om de idee dat God deze wereld zal eens door vuur zal verwoesten (2Petr.3:10). ‘Dus koos Lot voor zich de gehele streek van de Jordaan, en Lot brak op naar het oosten; en zij scheidden van elkander (13:11). (4) Tot dusver had Lot zijn ‘succes’ aan zijn oom te danken, maar hij verliet zijn om het ‘beste’ voor zichzelf op te eisen. Natuurlijk wilde God Lot van Abraham scheidden (12:1), maar vanuit menselijk standpunt was het een pijnlijke scheiding. (5) Lot ging naar Sodom met zijn ogen wijd open. Hij moet geweten hebben dat hij door zijn keuze zichzelf en zijn gezin in een slechte omgeving bracht, te midden van een heidense zondige wereld. ‘Abraham bleef wonen in het land Kanaan en Lot vestigde zich in de steden van de Streek, en sloeg zijn tenten op tot bij Sodom. De mannen van Sodom nu waren zeer slecht en zondig tegenover de Here’ (13:12-13). Wat later lezen we: ‘hij nu woonde te Sodom’ (14:12). Terwijl Abraham dichter bij God kwam, keerde zich Lot steeds verder van Hem af. Lot werd een vriend van de wereld, en maakte zich daardoor een vijand van God (Jak.4:4), Abraham werd een vriend van God (Jak.2:23).
Lot in gevangenschap
Toen Lot richting Sodom ging (13:12) raakte hij de bescherming van ‘de Rechter der ganse aarde’ kwijt en moest de consequenties daarvan ondergaan. Lot werd een vriend van de wereld (Jak.4:4), en kreeg de wereld lief (1Joh.2:15-17), werd aan die wereld gelijkvormig (Rom.12:12) en onderging het oordeel met de wereld (1Kor.11:32). Lot meende dat Sodom een vredige plaats was waar hij bescherming kon verkrijgen, het werd echter een plaats van geweld en gevaar! Gelovigen worden zelden zo maar door de ‘wereld gevangen’. Ze komen er geleidelijk aan in terecht. Met Lot begon het verval toen hij Egypte als zijn norm begon te zien en niet meer wandelde door geloof. Hij gaf de voorkeur aan het gezelschap van de wereld dan aan zijn oom, en de huizen van Sodom als de tent van God. Het resultaat was dat hij gevangen werd genomen! Als er ook maar iemand de raad van Abraham nodig had gehad, zijn gebed, zijn geestelijke invloed en de omgang met de vrienden van Abraham, dan was het zeker Lot!
De eerste oorlog
De eerste oorlog die de Bijbel vermeld is die oorlog waarin ook Lot een merkwaardige rol speelde, hij werd gevangengenomen! (14:12). In dit hoofdstuk redt Abraham Lot met het zwaard. Door geloof overwon hij de vijand, en in hoofdstuk 19 wordt Lot gered door Abrahams gebed (18:23-33). Een wereldsgezinde gelovige mag zich gelukkig prijzen wanneer een toegewijde gelovige voor hem in de bres springt en hem redt.
Hier het verslag van Lots bevrijding uit de macht van de vijand: ‘Toen kwam een vluchteling en deelde dit mede aan de Hebreeer Abram; hij nu woonde bij de terebinten van de Amoriet Mamre, de broeder van Eskol en Aner, die Abrams bondgenoten waren. Toen Abram hoorde, dat zijn broeder als gevangene was weggevoerd, bracht hij zijn geoefenden, degenen die in zijn huis geboren waren, in de strijd, driehonderd achttien man, en achtervolgde hen tot Dan toe. En zij verdeelden zich des nachts tegen hen in troepen, hij en zijn slaven, en versloegen hen en achtervolgden hen tot Choba toe, dat ten noorden van Damascus ligt. En hij bracht al de have terug, en ook zijn broeder Lot en diens have bracht hij terug, evenals de vrouwen en het volk’ (Gen.14:13-16).
Omdat ik in dit artikel de nadruk wil leggen op de persoon van Lot en niet op Abraham, zal ik niet ingaan op allerlei details, zoals gezegd kunt u dat vinden in de rubriek: ‘Het leven van Abraham’ op mijn website. Maar een aantal zaken zijn te mooi om te laten liggen, zoals bijvoorbeeld de bereidheid van Abraham om actie te ondernemen om zijn broeder te helpen (1Joh.3:16-17). Verder bracht hij zijn ‘geoefenden’ in de strijd, mensen die bekwaam waren voor de strijd. Het waren niet zomaar wat mensen met verschillende achtergronden, nee, ze waren in zijn huis geboren. Wanneer we dit overbrengen naar onze tijd zouden we zeggen, het waren gelovigen, en niet zomaar gelovigen, maar gelovigen die geestelijk sterk stonden en in staat waren om met het ‘zwaard van de Geest’ op de vijand aan te gaan en de ‘gevallen’ gelovige op te richten (Job 4:3-4).
Lot krijgt bezoek
Wat verder in het boek Genesis komen we Lot nog eens tegen en wel in de poort van Sodom, waaruit we mogen concluderen dat hij een besturende functie in de stad had. Het was al avond toen de engelen arriveerden en het lijkt erop dat de meeste gebeurtenissen tijdens de avond plaatsvonden. Lot wandelde niet in het licht. Lot had zijn tent, altaar en zijn gemeenschap met God, ingeruild voor de zondige stad Sodom. Maar hij had ook de normen verloren die een gelovige dienen te kenmerken. Want hij zei tegen de mannen van de stad Sodom: ‘Mijn broeders, doet toch geen kwaad; Zie toch, ik heb twee dochters, die met geen man gemeenschap hebben gehad; laat mij die tot u naar buiten brengen en doet met haar, zoals goed is in uw ogen; alleen doet deze mannen niets; want daartoe zijn zij onder de schaduw van mijn dak gekomen’ (Gen.19:7-8). Dat brengt ons bij de vraag waar het fout ging in het leven van Lot? Ik geloof dat het begin daar lag toen hij ‘zijn ogen ophief en zag, dat de gehele streek van de Jordaan was als de hof des HEREN, als het land Egypte’. Vanaf dat moment wandelde hij niet meer door geloof, maar naar dat wat hij zag. Heeft hij misschien in Sodom ook een vrouw gezien waarmee hij in het huwelijk was getreden en was dat de reden dat ze daar wilde blijven? (19:26). Lot was geen ‘onbesproken kind van God die scheen als een licht te midden van een krom en verdraaid geslacht; hij vertoonde het woord van het leven niet (Fil.2:15-16). Hij noemde de mannen van de stad ‘Mijn broeders’ (19:7), maar de mannen op hun beurt zagen hem eerder als een ‘vreemdeling’ die hen probeerde de wet te stellen! Door zijn schoonzoons, die met zijn dochters zouden gaan trouwen, werd hij niet serieus genomen, toen hij hen opriep Sodom te verlaten omdat de Here de stad zou gaan verwoesten; hij was in de ogen van zijn schoonzoons als iemand, die schertste!
Het komend oordeel
De volgende morgen begon zoals als altijd, het leven ging verder, de mensen aten, kochten en verkochten, planten en verbouwden. Maar op het moment dat Lot uit Sodom ging barstte het oordeel los en vuur en zwavel regende van de hemel en verdelgde hen allen! (Luk.17:28-29). De zondige stad werd totaal vernietigd, alleen Lot en zijn twee dochters ontkwamen aan het oordeel. Sodom’s ondergang is een beeld van de komende toorn van God over deze zondige wereld. ‘Wanneer zij zullen zeggen: Vrede en veiligheid, dan zal een plotseling verderf over hen komen zoals de barensnood over een zwangere, en zij zullen geenszins ontkomen’ (1Thes.5:3). De redding van Lot en zijn dochters is dan ook een beeld van de Gemeente die voor de Dag des Heren, opgenomen wordt. De Here redde Lot vanwege Abraham (19:29), en Hij zal de Gemeente sparen ter wille van de Heer Jezus (1Thes.1:10; 5:9).
Tenslotte het getuigenis van Petrus
Lot bracht zijn laatste dagen door in totale geestelijke duisternis door en pleegde incest in een spelonk, die hij als woning gebruikte. Hij was diep gevallen en werd door zijn dochters dronken gevoerd. De kinderen die uit deze incestueuze relatie geboren werden, de Moabieten en de Ammonieten, werden de vijanden voor het Joodse volk voor de komende eeuwen. Hij had God verlaten en zich in de wereld begeven Tweemaal lezen we dat hij door Abraham uit een kritieke situatie werd gered, de eerste keer door het zwaard, de tweede keer door gebed. Maar een definitieve omkeer in zijn leven kwam er niet; hij was hardleers. Tot slot geeft de apostel Petrus ons nog een blik in het leven van Lot en we lezen dat hij zwaar te lijden had door de wandel in losbandigheid van de zedelozen; want deze rechtvaardige (Lot!) heeft, toen hij in hun midden woonde, dag aan dag zijn rechtvaardige ziel door het zien en horen gekweld met hun wetteloze werken’ (2Petr.2:7-8). Lot wist dat hij met zijn zondige wandel moest breken, maar had daarvoor geen kracht en daarom heeft hij schade geleden, maar zelf bleef hij behouden, als door vuur heen! (1Kor.3:15).
Laten we om dit artikel af te sluiten, het leven van Abraham en Lot, zoals we dat kunnen lezen in de hoofdstukken 18 en 19, eens met elkaar vergelijken. De Engel des Heren (de Heer Jezus) bezocht Abraham, maar alleen de twee engelen gingen naar Sodom om Lot te bezoeken. Christus had een blijde boodschap voor Abraham en Sara, maar de boodschap die de engelen die Lot bezochten, brachten was een oordeelsboodschap voor Lot. Abraham ontving zijn bezoekers overdag, maar Lot in de avond. Abraham zat in de ingang van de tent. Lot zat in de poort van Sodom. Abraham was getuige van het oordeel over Sodom en verloor niets, maar Lot verloor alles, alleen zijn leven werd hem bespaard. Abraham was een zegen voor de wereld, maar door Lots handelen kwamen er moeilijkheden in de wereld, namelijk door de Ammonieten en de Moabieten. Abraham was een vriend van God, Lot was een vriend van de wereld en maakte zich tot een vijand van God.
Eind goed, al goed? Neen, Lots geschiedenis eindigde in mineur en we horen verder niets meer over hem in de Schrift, maar het verhaal van Abraham (van God) gaat door.
