‘Demas heeft mij verlaten, daar hij de tegenwoordige eeuw heeft liefgekregen’ (2Timotheüs 4:10)
Het moet een grote teleurstelling voor de apostel Paulus hebben betekent, dat Demas hem verlaten had. Die teleurstelling zal des te groter zijn geweest omdat ze jarenlang samen hebben opgetrokken in de dienst voor God. Maar wat het nog erger gemaakt zal hebben was de reden van zijn vertrek; Demas had de wereld lief gekregen! Hij was misschien de eerste van wie we te horen krijgen die zo’n beslissende stap heeft genomen, maar zeker niet de laatste. Ook in onze tijd horen we van gelovigen die, op een of andere manier de wereld weer zijn ingegaan. Door de apostel Johannes worden we echter ernstig gewaarschuwd om dat niet te doen. Zo schrijft hij in zijn eerste brief het volgende: Hebt de wereld niet lief, noch wat in de wereld is. Als iemand de wereld liefheeft, is de liefde van de Vader niet in hem. Want al wat in de wereld is; de begeerte van het vlees, de begeerte van de ogen en de hoogmoed van het leven, is niet uit de Vader, maar is uit de wereld. En de wereld gaat voorbij en haar begeerte, maar wie de wil van God doet, blijft tot in eeuwigheid’ (1Joh.2:15-17). Zoals we kunnen weten uit de brief van Jakobus komt de zonde niet zomaar uit de lucht vallen, het is eerder een proces. Eerst is er de vriendschap met de wereld (Jak.4:4), daarna worden we besmet door de wereld (Jak.1:27) en krijgen de wereld lief (1Joh.5:15-17) om vervolgens wereldgelijkvormig te worden (Rom.12:2). Het resultaat? We kunnen worden geoordeeld met de wereld (1Kor.11:32), zoals Lot, hij verloor alles wat hij bezat! (Gen.19). Wat de oorzaak is geweest waarom Demas toch zo’n stap heeft genomen blijft in het ongewisse, de Schrift geeft ons daarover geen verdere informatie, enkel dat hij naar Thessalonika is gereisd.
Inleiding
Er zijn drie vermeldingen van Demas in het Nieuwe Testament opgenomen, in de brief aan de gemeente te Kolosse (4:14), aan Timotheüs (2Tim.4:10) en tenslotte aan Filemon (1:24). Daaruit kunnen we opmaken dat Demas niet alleen in het leven stond, maar dat hij met andere gelovigen is opgetrokken. Daardoor zal hij hebben kunnen genieten van christelijke vrienden en medearbeiders in het koninkrijk van God. We gaan eens na wie die medegelovigen zijn geweest en wat die voor Demas hebben kunnen betekenen.
Demas zijn naam betekent ‘één van het volk’ of ‘man uit het volk’, anderen zeggen dat de betekenis ‘populair’ betekent. Zou het kunnen zijn dat het betekent dat hij een graag geziene persoonlijkheid was? In elk geval had hij bepaalde talenten waardoor hij bruikbaar was voor de dienst van de apostel Paulus; hij noemt hem immers ‘mijn medearbeider’ (Fil.:24). We mogen in Demas iemand opmerken die zich inzette voor het koninkrijk van God, anders zou de apostel Paulus hem niet zin zijn dienst hebben aangenomen. Toen de apostel Paulus, de weggelopen slaaf Onésimus had teruggestuurd naar Filémon in Kolosse, krijgt Filémon de groeten van een aantal personen, waaronder Paulus’ medearbeiders Markus, Aristarchus, Demas en Lukas (Fil.:24). We willen het leven van Markus, Aristarchus en Lukas kort de revue laten passeren om te zien wat Demas van zijn broeders medearbeiders had kunnen leren.
Wat had Demas van Markus kunnen leren?
Markus was verwant met Barnabas (Kol.4:10). Beiden hadden zich van Paulus losgemaakt waardoor er een verbittering was ontstaan zodat ze van elkaar scheiden en Barnabas Markus meenam en naar Cyprus afvoer, terwijl Paulus met Timotheüs naar Syrië en Cilicië vertrok (Hand.15:39-40). Gelukkig is het allemaal weer goed gekomen en noemt Petrus Markus zelfs ‘mijn zoon’ (1Petr.5:10) en Paulus geeft Timotheüs de opdracht ‘Haal Markus op en breng hem met je mee, want hij is van veel nut voor de dienst’ (2Tim.4:11). Markus is dus weer in dienst van Paulus gekomen en herstelt in zijn relatie met hem. Demas had van Markus kunnen leren dat er altijd een weg terug is, dat er altijd herstel mogelijk is. Herstel leidt tot dienstbaarheid, en als Demas op zijn schreden was teruggekeerd, dan had hij, evenals Markus, Paulus van veel nut kunnen zijn! Maar het is zo niet gelopen en Demas keerde terug naar Thessalonika en we horen daarna niets meer van hem.
Wat had Demas van Aristarchus kunnen leren?
Aristarchus was afkomstig van Thessalonika en Paulus noemt hem in de brief aan de Kolossenzen 4:10 ‘mijn medegevangene’. De eerste vermelding van Aristarchus vinden we in het boek Handelingen toen Paulus een bezoek bracht aan de stad Efeze waar hij door de verkondiging van het evangelie ongewild een volksopstand veroorzaakte. De handel van Demétrius de zilversmid werd daardoor namelijk ernstig benadeeld. Die handel bestond uit het maken van zilveren tempels van de godin van Efeze, Artemis. ‘En heel de stad raakte in opschudding; ze stormden eensgezind naar het theater, waarbij ze Gajus en Aristarchus meesleurden, Macedoniërs, reisgenoten van Paulus (Hand.19:29). Uit het vervolg blijkt wel dat Aristarschus niet heeft opgegeven ondanks de uitbarsting van woede van het volk, hij bleef standvastig en ging de weg verder met de apostel Paulus. Want enige tijd later vinden we Aristarchus weer in het gezelschap van Paulus. Toen Paulus het plan opvatte om door Macedonië terug te keren, lezen we: ‘En tot in Asia vergezelden hem Sopater uit Berea, en van de Thessalonicenzen Aristarchus en Secundus, en Gajus uit Derbe, en Timotheüs, en Tychikus en Trofimus uit Asia’ (Hand.20:4). Na Paulus’ bezoek en arrestatie in Jeruzalem en zijn verblijf van twee jaar in de gevangenis in Caeserea, ging Paulus scheep naar Rome. En tijdens die reis was Aristarchus bij Paulus aan boord. ‘En omdat wij langs de kustplaatsen van Asia wilden varen, gingen wij aan boord van een Adramytteens schip en voeren weg. Aristarchus, een Macedoniër uit Thessalonika, was bij ons’ (Hand.27:2). In de brief aan de gemeente te Kolosse wordt Aristarchus door Paulus ‘mijn medegevangene’ genoemd (Kol.4:10). Mogelijk is hij door zijn contacten met Paulus ook tot gevangene gemaakt, maar dat is onzeker. De traditie zegt dat hij onder Nero ter dood gebracht is. Wat Demas van Aristarchus heeft kunnen leren is zijn moed, trouw en volharding. Helaas heeft Demas zich deze kenmerken niet eigen gemaakt, maar heeft hij Paulus verlaten en is naar de wereld teruggekeerd.
Wat had Demas van Lukas kunnen leren?
Paulus linkte Demas ook aan Lukas. De grote apostel heeft geen betere en trouwere vriend gehad dan Lukas, ‘de geliefde arts’ zoals Paulus hem benoemt. Vermoedelijk was hij iemand uit de volken omdat hij niet vermeld wordt bij hen ‘die uit de besnijdenis zijn’ (Kol.4:11). Hij had Paulus vergezelt van Troas tot Filippi en toen Paulus en Silas die stad verlieten bleef Lukas achter in Filippi. Hij zal in die tijd tot veel nut zijn geweest voor de pas ontstane gemeente. Op zijn derde reis, zo’n zeven tot acht later, kwam Paulus terug in Filippi, en ontmoeten ze elkaar weer. Van toen af aan was Lukas de vaste compagnon van Paulus en vergezelde hem tot Jeruzalem, later in Caesarea en tijdens zijn reis naar Rome deelde hij in de schipbreuk en bleef bij hem tot het einde. Het laatste wat we van Lukas vernemen vinden we in Paulus’ brief aan Timotheüs, waar hij schrijft, ‘alleen Lukas is bij mij’ (2Tim.4:11). In die tijd toonde keizer Nero zijn ware gelaat. Het werd deze keizer duidelijk dat het geloof in Christus niet maar een uitwas was van het Jodendom, en dat ze een gevaar betekende voor het heidendom. Nero verordende op te treden tegen de Christenen en de vervolgingen begonnen ernstiger te worden toen de keizer de christenen beschuldigde van de brand van Rome in het jaar 64 n.Chr. Toen de apostel Paulus later in Korinthe Aquila en Priscilla ontmoette, bleek dat ze onlangs uit Italië waren gekomen, omdat Claudius had bevolen dat alle Joden uit Rome moesten vertrekken (Hand.18:1-2). De een na de ander verlieten Paulus om diverse redenen en uiteindelijk moest hij vaststellen dat bij zijn eerste verdediging niemand bij hem was geweest, en dat allen hem hadden verlaten (2Tim.4:9-22), alleen Lukas was bij hem (vs.11). Demas zou hieruit hebben kunnen leren wat trouw zijn betekende. Later heeft Lukas zijn reiservaringen met Paulus op papier gezet, het welbekende Bijbelboek boek Handelingen van de apostelen. Een goudmijn van informatie had Demas daar over Lukas kunnen vinden. Jammer dat Demas niet bij Paulus is bleven en de wereld is ingegaan Lukas is zeker en vast met een doel in het leven van Demas gekomen, maar deze heeft er niet van geleerd
Tenslotte
Evenals Demas in zijn dagen Paulus verliet, verlaten sommige predikers hem vandaag de dag ook. De normen die hij stelde op het gebied van theologie, de manier van leven en de kijk op de toekomst verwerpen ze. Ze vertellen ons dat Jezus eenvoudigweg kwam om een evangelie van liefde te onderwijzen, maar zeggen ze, Paulus bouwde een ingewikkeld theologisch systeem op, inclusief ecclesiologie, ethiek en eschatologie die vandaag de dag verouderd zijn. Zijn opvattingen over de inspiratie van de Schrift, zonde, bloedverzoening, verlossing, scheiding van de wereld, christelijk gedrag en de toekomst passen niet meer bij het beeld van geestelijk leiders in deze moderne tijd. Helaas moeten we vaststellen dat we leven in een tijd dat veel christenen en christelijke leiders de gezonde leer niet meer kunnen verdragen, en naar hun eigen begeerten voor zichzelf leraars verzamelen, om zich het gehoor te laten strelen; en dat ze het oor van de waarheid afkeren en zich tot de fabels wenden (2Tim.4:3-4). Waar eeuwen geleden, de apostel Paulus de oudsten van Efeze voor waarschuwde is jammer genoeg bewaarheid geworden. Hij zei toen: ‘Ik weet, dat na mijn vertrek wrede wolven bij u zullen binnenkomen, die de kudde niet sparen; en uit uzelf zullen mannen opstaan, die verdraaide dingen spreken om de discipelen achter zich aan te trekken’ (Hand.20:29-30). Dus beste lezer, blijf Paulus maar volgen, want wat hij onder leiding en de inspiratie van Gods Geest heeft geschreven, is het Woord van God. Als u dat doet zult u geen navolger van Demas worden!
