Dogmatiek – Typologie

Adam versus Christus

Inleiding

Gods Woord kent maar twee representatieve mannen wiens invloed de hele mensheid bestrijken. God ziet in de eerste Adam een ras dat in hem gevallen en verloren is, en Hij ziet in de Laatste Adam nakomelingen van een nieuwe schepping, verlost en verhoogd in Hem. Er zijn cruciale verschillen waarneembaar tussen deze twee hoofdpersonen. De waarheid die met betrekking tot Adam werd geopenbaard, kan worden onderverdeeld in de waarheid die in het Oude en Nieuwe Testament wordt gevonden.

Het Oude Testament

De oudtestamentische bijdrage aan dit onderwijs, waaruit belangrijke feiten en kenmerken kunnen worden afgeleid, is vrijwel geheel historisch. Adam verschijnt als iemand die rechtstreeks door God is geschapen, als de voorvader van het menselijk ras. Er wordt verslag gemaakt van zijn staat zoals hij geschapen is, van zijn relatie tot God, van zijn verleiding en val. Hij wordt dus voorgesteld als een levend persoon en begiftigd met dezelfde capaciteiten als alle andere mannen die in Gods Woord, de Bijbel voorkomen.

Niet alleen legt het Bijbelboek Genesis de oorsprong en staat van Adam vast, maar alle daaropvolgende Schriftgedeelten bouwen hun leer voort op de realiteit en betrouwbaarheid van het verslag in het Bijbelboek Genesis. Hierin is de Bijbel consistent in zichzelf; het heeft een innerlijke samenhang. Nadat de oorsprong van het menselijk ras op de in Genesis uiteengezette wijze is verklaard, worden deze verslagen als waar beschouwd. Er bestaat geen spoor van verdenking dat er een andere theorie over de oorsprong van de mens bestaat. Dus degene die het Genesisverslag verwerpt, verwerpt de hele Bijbel voor zover deze betrekking heeft op de oorsprong, ontwikkeling, geschiedenis, verlossing en bestemming van het menselijk ras. In het onderwijs van de Bijbel zijn Adam en Christus zo met elkaar verweven en van elkaar afhankelijk, dat er niet geconcludeerd kan worden dat het verhaal over Adam in Genesis onjuist is. Het gevolg van hen die ervan uitgaan dat een personage als Adam nooit heeft bestaan, zijn gedwongen ook het verslag over het bestaan van Christus ter discussie te stellen.

Het is duidelijk dat Adam werd geschapen als een volwassen man met de capaciteiten die bij volwassenheid horen. Er wordt gezegd dat hij namen heeft gegeven aan alle wezens die voor hem langskwamen. Hij wandelde en sprak met God, en God kon van hem zeggen dat Zijn schepping heel goed was. Er zou weinig betekenis zijn aan Adams verleiding en val als de eerste van het menselijk ras als hij, zoals men durft te beweren, onvolwassen was in zijn geest en karakter.

Het Nieuwe Testament

De nieuwtestamentische leer over Adam en Christus is er een van type en antitype; maar in elk opzicht behalve één – namelijk dat elk het hoofd is van een schepping van wezens – is de typologie er een van contrast. Er moet rekening worden gehouden met twee primaire Bijbelteksten en ook andere secundaire gedeelten van de Schrift.

Romeinen 5:12-21

‘12 Daarom, zoals door één mens de zonde in de wereld is gekomen, en door de zonde de dood, en zo de dood over alle mensen is gekomen, in wie allen gezondigd hebben.

13 Want totdat de wet er kwam, was er wel zonde in de wereld. Zonde wordt echter niet toegerekend als er geen wet is.

14 Toch heeft de dood geregeerd van Adam tot Mozes toe, ook over hen die niet gezondigd hadden met eenzelfde overtreding als Adam, die een voorbeeld is van Hem Die komen zou.

15 Maar het is met de genadegave niet zoals met de overtreding. Want als door de overtreding van de ene velen gestorven zijn, veel meer is de genade van God en de gave door de genade die er is door de ene mens Jezus Christus, overvloedig geweest over velen. 1

6 En het is met de gave niet zoals het was door de ene die zondigde. Want de veroordeling leidde ten gevolge van één overtreding wel tot verdoemenis, maar de genadegave bij vele overtredingen tot rechtvaardiging.

17 Want als door de overtreding van de ene de dood geregeerd heeft door de ene, veel meer zullen zij die de overvloed van de genade en van de gave van de gerechtigheid ontvangen, in het leven regeren door de Ene, namelijk Jezus Christus.

18 Zoals dus door één overtreding de veroordeling gekomen is over alle mensen tot verdoemenis, zo komt ook door één rechtvaardigheid de genade over alle mensen tot rechtvaardiging van het leven.

19 Want zoals door de ongehoorzaamheid van de ene mens velen als zondaars aangemerkt worden, zo zullen ook door de gehoorzaamheid van de Ene velen als rechtvaardigen aangemerkt worden.

20 De wet echter kwam er nog bij opdat de overtreding zou toenemen, maar waar de zonde is toegenomen, daar is de genade meer dan overvloedig geweest,

21 opdat, evenals de zonde geregeerd heeft tot de dood, zo ook de genade zou regeren door gerechtigheid tot het eeuwige leven, door Jezus Christus, onze Heere.

Terwijl God slechts twee representatieve mannen kent, ziet hij eveneens slechts twee werken – een van ongehoorzaamheid en een van gehoorzaamheid – en twee daaraan verbonden resultaten – een van de dood en een van het leven. Het menselijk ras is dus verdeeld in twee hoofdcategorieën: degenen die in Adam zijn, verloren en schuldig, en degenen die in Christus zijn, voor altijd verlost en behouden. Dit belangrijke Schriftgedeelte die betrekking heeft op de relatie tussen Adam en Christus, brengt de verschillen naar voren die er bestaan tussen Adam en Christus. Adam stierf zowel geestelijk (wat onmiddellijk plaatsvond) als lichamelijk (wat uiteindelijk zou gebeuren) als gevolg van zijn zonde, en het ras dat bij hem betrokken was, deelde in hetzelfde tweevoudige oordeel. Als gevolg van Adams zonde zijn er twee dingen die in gelijke mate tot de nakomelingen van Adams ras behoren. Eén daarvan is de zondige natuur, die resulteert in de geestelijke dood en wordt overgedragen van ouder op kind; de andere is de toegerekende zonde met de straf van de lichamelijke dood, die onmiddellijk van Adam op ieder individueel lid van zijn ras wordt overgedragen.

Een persoon sterft fysiek niet omdat Adam alleen gezondigd heeft, niet vanwege persoonlijke zonden, en niet vanwege de zondige natuur; hij sterft vanwege zijn eigen aandeel in de erfzonde die het doodsoordeel uitlokte. Erfzonde is de van Adam geërfde zondige natuur.  Omdat Adam het natuurlijke hoofd in de schepping is, wordt hij gezien als representatief voor het hele ras, en zijn zondeval, of zonde, wordt met de straf van de lichamelijke dood aan zijn nageslacht toegerekend als een feitelijke toerekening. De fysieke dood als oordeel op iedereen gelijk, zelfs op degenen, zoals kinderen, die niet hebben gezondigd – zoals Adam – moedwillig deed (Rom. 5:14).

Dit goddelijke principe van het toerekenen van een verantwoordelijkheid aan een ongeboren nageslacht wordt opnieuw gezien in Hebreeën 7:9-10, waar wordt verklaard dat Levi, de achterkleinzoon van Abraham, tienden heeft betaald aan Melchizedek, terwijl hij nog in de lendenen van zijn overgrootvader Abraham was (Gen.14:20). Romeinen 5:12 verklaart dat het hele menselijke ras zondigde in Adam, toen deze zondigde. Geen andere interpretatie dan deze kan de resterende verzen van deze context verklaren.

1 Korinthe 15:22

De tekst zegt: ‘Want evenals in Adam allen sterven, zo zullen ook in Christus alleen levend gemaakt worden’ (1Kor.15:22). Er is geen probleem met betrekking tot het eerste gedeelte, dat ‘in Adam allen sterven’, maar voor de rest van het vers zal hetzelfde numerieke getal (allen) levend worden gemaakt: want, zoals Christus zei: ‘Verwondert u hierover niet, want er komt een uur dat allen die in de graven zijn, zijn stem zullen horen en zullen uitgaan: zij die het goede hebben gedaan tot de opstanding van het leven, en zij die het kwade hebben bedreven tot de opstanding van het oordeel’ (Joh.5:28-29). Het is volledig in overeenstemming met de context die volgt (1Kor.15:23-24) als de passage wordt opgevat als te betekenen dat alle mensen sterven vanwege Adam en dat alle mensen – hetzelfde numerieke alle – zullen worden opgewekt door of vanwege Christus. Want de context gaat verder met te zeggen dat ieder mens zal worden opgevoerd in zijn eigen orde; ieder mens zal worden opgewekt, het verschil ligt daarin wat de uiteindelijke bestemming zal zijn. Zo’n beperkte aanduiding van de opstanding wordt later verklaard met de woorden ‘zij die van Christus zijn bij zijn komst’ (vs.23). Het onderwerp dat we bedoelen is duidelijk de universele dood door Adam en de universele opstanding door Christus. Romeinen 5:18 presenteert een soortgelijk geval.

Secundaire passages

In 1 Korinthe 15:45 wordt beweerd dat Adam tot een levende ziel werd, terwijl Christus een levendmakende geest werd. Op soortgelijke wijze (vs.47) was Adam ‘uit de aarde’; de Tweede Mens is niemand minder dan de Heer Jezus, uit de hemel. Hoewel de gelovigen het beeld van het aardse dragen, is hij gesteld om het beeld van het hemelse te dragen. Hij zal ‘gelijkvormig worden aan het beeld van de Zoon’, dat is Christus (Rom.8-29). Opnieuw wordt in 1 Timotheüs 2:13-14 gezegd dat Adam, geheel in tegenstelling tot Eva, niet werd misleid tot zijn overtreding. Adam zondigde willens en wetens. In Romeinen 5:14 wordt verwezen naar degenen die, vanwege onvolwassenheid en incompetentie, niet hebben gezondigd zoals Adam (dat wil zeggen, willens en wetens). Zo wordt ook in Judas 1:14 verklaard dat Henoch de ‘zevende van Adam af’ is, zoals door de hele Bijbel heen wordt erkend dat Adam een levende mens is, het begin van het menselijk ras. In de genealogie van Christus, gegeven door Lukas, gaat Christus terug naar Adam, van wie wordt beweerd dat hij ‘van God’ was (Luk.3:38). Christus zelf handhaaft het Genesisverslag met betrekking tot Adam en Eva (Mat.19:4-6; Mark.10:6-8).

Evolutie

Een kort woord tot hen die zich christenen noemen en in de evolutietheorie geloven. Ja, het is ook een geloof, want echte bewijzen voor de geldigheid van die theorie zijn nog nooit gegeven. Het is een theorie gebouwd op menselijk vernuft en niet op een wetenschappelijk basis. Er zijn ook christenen die de keuze schepping of evolutietheorie niet willen maken en die een uitweg menen te hebben gevonden door te stellen dat God door middel van de evolutie de wereld geschapen heeft. Voor die visie biedt de Bijbel geen enkel aanknopingspunt; het is ‘eten’ van twee walletjes, maar de Bijbel, Gods Woord vraagt om een duidelijk antwoord.

Typologie

Tot slot nog een woordje over de typologie in de Bijbel. Een type is een voorafbeelding van een zaak of persoon. De afgebeelde zaak of persoon heet anti-type of tegenbeeld. Een van de mooiste typen van de Heer Jezus in het Oude Testament is Jozef. De Bijbelse typologie of voorbeeldenleer handelt over bepaalde Bijbelse personen en gebeurtenissen van een voorafgaand tijdperk als voorbeelden voor die uit latere tijd. In het bijzonder gaat het om personen en zaken (dingen, gebeurtenissen) uit het Oude Testament, die een voorafbeelding zijn van personen en zaken in het Nieuwe Testament. Een zaak of persoon in de Bijbel kan een typologische betekenis hebben. De betekenis bestaat hierin dat de zaak of persoon heen wijst naar een parallelle zaak of persoon in een latere tijd. Het woord ‘type’ komt van het Latijnse typus en Griekse tupos. Het Griekse woord betekent ‘voorbeeld’, ‘oerbeeld’. Voor zover een type in de tijd voorafgaat aan het anti-type (tegenbeeld), spreekt men van voorafbeelding, vóórbeeld, voorafschaduwing, voorafspiegeling. Een ander synoniem van type is parallel. Van de typologie wordt soms de allegorie, van de typologische uitleg de allegorische uitleg onderscheiden. Beide zijn zedelijke of geestelijke uitleggingen, die verder gaan dan de letterlijke verklaring. Allegorische uitleg in strikte zin is de zedelijke of geestelijke uitleg van aardse personen, gebeurtenissen of zaken. Typologische duiding legt het verband tussen het beeld, een gebeurtenis, zaak of persoon in het verleden, en het latere tegenbeeld, dat het beeld vervult. Een voorbeeld is het driedaags verblijf van Jona in de buik van de grote vis als beeld en voorafschaduwing van Jezus’ driedaags verblijf in het graf.

____________________________________________________________________________________________________