Diverse Onderwerpen

Genesis, Exodus en Leviticus in vogelvlucht

Inleiding

‘Mijn Vader werkt tot nu toe en Ik werk ook’ (Joh.5:17). Ik ga ervan uit dat, de Heer Jezus door dit te zeggen, doelt op het verlossingsplan dat God voor de in zonde gevallen mens voorzien had. Dat ‘werk’ is begonnen onmiddellijk ná de zondeval en is tot een einde gekomen toen de Heer Jezus aan het kruis uitriep: ‘Het is volbracht!’ (Joh.19:30). In het zgn. Hogepriesterlijk gebed heeft de Heer Jezus het gezegd met de woorden: ‘Het werk wat U Mij te doen hebt gegeven Ik voleindigt’ (Joh.17:4).

In de eerste drie boeken van de Bijbel, Genesis, Exodus en Leviticus kunnen we, van dat plan van God met betrekking tot de mens, al de contouren zien. In het boek Genesis lezen we over de schepping van de mens en diens val en daarmee onmiddellijk verbonden de aankondiging van een toekomstige Verlosser (Gen.3:15). God verlaat zijn handelingen met het mensdom door uit alle volken Abraham te roepen met wie Hij grote plannen heeft en waardoor Hij het volk Israël uit liet voortkomen. De geschiedenis van Jozef verklaard hoe het volk in Egypte is terechtgekomen. We bevinden ons dan in het boek Exodus en lezen over Mozes die het volk bevrijdde uit de macht van de farao en ze op weg bracht naar het beloofde land. Ook in Exodus lezen we over de oprichting van de tabernakel, want God kwam in het midden van het volk wonen. Maar hoe kon een zondig volk met Hem gemeenschap hebben? Daarover lezen we in Leviticus over de beschrijving van de offers. Het probleem van de zonde kon niet opgelost worden tenzij door het bloed van de offers, dat heen wijst naar het Lam van God, de Heer Jezus. Leviticus spreekt ook over het priesterschap en de zegen die klaar ligt voor hen die God willen gehoorzamen en dienen.

Genesis

 De geschiedenis van de mensheid en van Israël

Wanneer we beginnen met het lezen van het boek Genesis zullen we ontdekken dat de eerste elf hoofdstukken erg beknopt zijn in de beschrijving van de gebeurtenissen, terwijl de rest van het boek uitvoerig en gedetailleerd ingaat op de gebeurtenissen van de vier hoofdpersonen: Abraham, Jakob, Isaak en Jozef. Het eerste gedeelte van Genesis (1-11) gaat over de algemene geschiedenis van de mensheid en de intrede van de zonde, terwijl het tweede gedeelte in het bijzonder gaat over het ontstaan van het volk Israël. Dit geeft aan dat het de bedoeling van het boek Genesis is om het begin van het ontstaan van de mens en de intrede van de zonde te verklaren, en tevens Gods heilsplan met betrekking tot de gevallen mens en het volk Israël. Eigenlijk is een van de hoofdthema’s van het boek Genesis de goddelijke verkiezing.

We beginnen met ‘de hemel en de aarde’ maar dan gaat het verder over de aarde en niet over de hemel; vanaf dan is het onderwerp Gods plan met betrekking tot de aarde. Omdat Gods keuze naar de aarde uitgaat, gaat Hij voorbij om het ontstaan van de engelen (ook de gevallen) te beschrijven en kiest ervoor om met de mens te handelen. Van Adams vele zonen, kiest God Set (4:25). Van Sets nakomelingen (Gen.5) kiest God Noah (6:8), en van Noachs nakomelingen Sem (11:10), Tenach (11:27) en tenslotte Abraham (12:1). De verkiezing van Abraham brengt een verandering in Gods handelen teweeg, namelijk: van toen af ‘liet God de volkeren op hun eigen wegen gaan (Hand.14:16, 17:30; Rom.1:24, 26, 28) en kiest hij uit die volken Abraham met wie Hij verder gaat in het ontsluiten van zijn heilsplan. Abraham had veel kinderen, maar Isaak is de uitverkorene (21:12). Isaak had twee zonen, Jakob en Esau, en God kiest Jakob om de ontvanger van zijn zegen te zijn. Dit laat ons Gods uitverkiezing zien. Geen een van de vermelde personen verdiende deze eer; zoals het ook is voor alle gelovigen, want ook hun verkiezing is door Gods genade tot stand gekomen. Samen met Gods uitverkiezing laat Genesis ons verder Gods kracht en uitzonderlijke voorzienigheid zien. De mens is ongehoorzaam aan God en twijfelen aan Hem, toch zegeviert Gods plan en komt Hij tot zijn doel met de mens. Was dit plan van God gefaald in het boek Genesis, dan zou eeuwen later geen Messias in Bethlehem geboren geweest zijn.

Exodus

Gods macht en verlossing – Gods gerechtigheid en heiligheid – Gods genade en herstel

Genesis is het boek waar alles mee begon; Exodus is het boek van de verlossing. Het boek vermeld hoe het volk geleidelijk aan in de macht is gekomen van de farao die hen slecht behandelde en onderdrukte. Niet moeilijk om in te zien dat de gevallen mens geleidelijk aan steeds meer een slaaf van de zonde wordt. Uit die macht van de farao kon het volk Israël zichzelf niet redden en er moest dan ook een Verlosser komen. Ook de in zonde gevallen mens kan zichzelf niet redden, vandaar dat Heer Jezus in deze wereld is gekomen om de satan (de farao) te verslaan en ons uit zijn macht te verlossen (Kol.1:13; 2:15). Zo is Mozes dan als verlosser voor Israël gekomen. Naast de verlossing van het volk uit Egypte, vinden we in Exodus het ontvangen van de Wet en de daarbij behorende handelingen. Deze zaken geven ons een beeld van de verlossing die Christus aan het kruis heeft verworven. Er zijn veel typen en symbolen van Christus en de gelovige in Exodus, speciaal in de dienst en ceremonies behorende bij de dienst aan de tabernakel. Het is moeilijk allerlei nieuwtestamentische onderwerpen te begrijpen zonder het boek Exodus te raadplegen.

Zoals gezegd, God bevrijdde het volk van de slavernij, maar die verkregen vrijheid moet leiden tot gehoorzaamheid, die op haar beurt zal resulteren in verheerlijking van God. Gescheiden van aanbidding, glijdt vrijheid af naar wetteloosheid en gehoorzaamheid wordt onderdrukking. ‘Als de Zoon u zal vrijmaken, zult u werkelijk vrij zijn’ (Joh.8:36). Maar ook de vrijheid in Christus moet leiden tot dienstbaarheid, niet tot anarchie. We zijn wel vrijgemaakt van de Wet van Mozes, maar we mogen die vrijheid niet gebruiken als een aanleiding voor het vlees (Gal.5:13). We zijn dan wel vrij van de Wet van Mozes, maar onderworpen aan de Wet van Christus (Gal.6:2).

Leviticus

Gods oplossing voor de zonde – Het Priesterschap – Gods beloften voor zegen

Genesis beschrijft de zondige mens en zijn veroordeling, terwijl Exodus het boek van de verlossing is. Leviticus handelt met betrekking tot afzondering en gemeenschap. Exodus beschrijft hoe het volk uit Egypte was geleid en in de Sinaï was gekomen, maar in Leviticus spreekt God van de tabernakel (Lev.1:1) en legt uit hoe een zondige mens in gemeenschap met God kan wandelen. Het woord ‘heilig’ en ‘heiligheid’ komen we meer dan tachtig keer tegen in dit boek. Het eerste gedeelte van het boek behandelt de offers, omdat we niet tot God kunnen naderen dan door bloed. Het woord ‘bloed’ vinden we achtentachtig keer in het boek Leviticus.

Het tweede gedeelte van Leviticus gaat over de wet op reinheid, en geeft aan hoe het volk in heiligheid dient te leven om God te behagen. God had het volk bevrijd van de slavernij; nu wenste Hij het volk te zien wandelen tot zijn eer in reinheid en heiligheid. Wanneer we gered zijn door het bloed van het Lam en bevrijd zijn van de slavernij van de wereld, dan behoren we te wandelen in gemeenschap met God (1Joh.1:5-10). We hebben het bloed van Chrishtus nodig, het Volmaakte Offer, om ons te reinigen van de zonden, en we dienen ons te onderwerpen aan Gods Woord en in reinheid en heiligheid te wandelen in deze tegenwoordige boze wereld. Dit alles wordt weergegeven in typen en beelden in Leviticus.

_________________________________________________________________________________________________________________________________________