Geschiedenis van het Christendom

Studies over de eerste drie eeuwen van het Christendom

Deel 1 – Woord vooraf

“Wat de heidenen in het christendom zagen, werd immers in eerste instantie bepaald door wat zij zagen van het christendom!”

Inleiding

Het doel en de opzet van deze serie studies over het ontstaan van het Christendom in de eerste eeuwen van haar bestaan, mag gezien worden als een aanvulling of vervolg op het nieuwtestamentisch boek Handelingen. In dat bijbelboek vinden we beschreven, hoe met de komst van de Heilige Geest de Gemeente van Jezus Christus is ontstaan; wat later onder de naam ‘’Christendom de wereld is ingegaan. Handelingen beschrijft de eerste confrontatie van joden en heidenen met het evangelie van Jezus Christus. We willen een poging ondernemen om in een reeks afzonderlijke studies nagaan, hoe het ná het boek Handelingen verder is gegaan met de verspreiding van het christelijk geloof. We kunnen de komst van het Christendom zonder meer een kanteling in de geschiedenis van de mensheid noemen. Eeuwen van heidendom zijn eraan voorafgegaan omdat God de volken, na de torenbouw van Babel en de roeping van Abraham, op hun eigen wegen had laten gaan (Hand.14:16). De roeping van Abraham was het begin van wat later het volk Israël is geworden. We denken eeuwen vooruit, en stellen dat met de roeping van Israël de voorbereidingen zijn gestart voor de Gemeente, zoals we zullen zien in een volgend artikel. Toen de tijd gekomen was (Gal.4:4) werd een begin gemaakt en geopenbaard van wat verborgen was van de grondlegging der wereld af (Ef.3:4; Kol.1:26).

Hetgeen verborgen was werd soms zichtbaar, bijvoorbeeld in de typologie van het Oude Testament. Vooral in het boek Genesis komt dat duidelijk naar voren; zie daarvoor mijn artikel Genesis 24, “Een typologische verklaring” in de rubriek Diverse Onderwerpen en ook de rubriek Dogmatiek het onderwerp Typologie. “De verborgen dingen zijn voor de Here, onze God, maar de geopenbaarde zijn voor ons en onze kinderen.” (Deut.29:29) De raad van God, het voornemen dat in Gods hart was, was voor de mens verborgen; het was een eeuwig voornemen van God dat Hij in Christus had opgevat (Ef.3:11).

Toen de Heer Jezus de woorden uitsprak: “Ik zal mijn gemeente bouwen” (Mat.16:18; 18:15-20) werd er een tipje van de sluier opgelicht; de werkelijkheid moest nog wachten. De Heer Jezus moest nog lijden en sterven zodat de Heilige Geest kon komen (Joh.7:39; 16:7) die gelovigen uit de volken en de joden tot één lichaam zou vormen (1Kor.12:13). De Gemeente is gebouwd op het fundament van Christus en de apostelen, tot een woonplaats van God in de Geest (1Kor.3:11; Ef.2:20). De Gemeente was al in de raad van God voorgekend want toen Hij sprak: “Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en zijn vrouw aanhangen, en die twee zullen tot één vlees zijn” zei Hij dat met het oog op “Christus en de Gemeente” (Ef.5:32).

Het begin van de geschiedenis van de Gemeente, of zo u wilt het Christendom, begint dus in de Handelingen van de Apostelen. We krijgen in dat bijbelboek een rechtstreeks verslag van de verspreiding van het evangelie van de genade van God, verkondigd door de apostelen, Petrus, Paulus en anderen (Hand.20:24). Daarvoor moesten eerst ‘deuren’ geopend worden waarvan de apostel Petrus de ‘sleutels’ had. Let op: de sleutels van het koninkrijk der hemelen en niet van de hemel! (Zie: de Serie: Het Koninkrijk der Hemelen) Deze sleutels dienden om de ‘deur’ naar de joden, de Samaritanen en de volken te openen, zoals we kunnen lezen in Handelingen 2, 8 en 10. Het Bijbelboek Handelingen begint in Jeruzalem en eindigt in Rome, en daar begint onze ontdekkingstocht!

De bedoeling is om na te gaan wat er tijdens die ‘stille’ tweede en derde eeuw, ná apostolische tijd is gebeurd met de verspreiding van het evangelie. De Bijbel geeft ons daarvan profetisch wel een vooruitblik in de beschrijving van ‘de zeven gemeenten‘ in Openbaring 2 en 3, maar de werkelijke betekenis daarvan kunnen we pas weten nadat de voorzegde gebeurtenissen hebben plaatsgevonden. (Zie: de Serie: De Zeven Gemeenten)

We zijn dus voor ons onderzoek aangewezen op niet bijbelse bronnen, en onderaan deze inleiding heb ik er een aantal van deze bronnen vermeld; deze opgave is echter verre van volledig.

We beginnen ons onderzoek in het jaar 538 voor Christus; het jaar waarin het joodse volk (de tien stammen) in ballingschap is gevoerd naar Babel. Waarom beginnen we daar, omdat de tien stammen, in de eeuwen daarna, verspreid zijn geworden in wat later het Romeinse rijk is geworden. In dat rijk werd Jezus geboren en werd na zijn dood en opstanding het evangelie verkondigd. ‘Eerst de jood en daarna de Griek’. We zien dan ook dat de apostel Paulus altijd eerst aansluiting zocht in diverse synagogen. Zowel de joden als de heidenen uit de volken stond niet met open armen op de boodschap van de apostelen te wachten, integendeel! De eerste tegenstand en vervolging kwam van de kant van de joden, zoals het boek Handelingen ons leert. Pas later kwam de tegenstand en vervolging van het Romeinse gezag. En onvoorstelbaar, maar toch gebeurde het dat met de komst van Constantijn de Grote in 313 het christendom tot staatsgodsdienst werd verheven! Vanaf deze grote verandering is de ‘kerstening’ van Europa begonnen, maar dat is voor een volgende reeks…

Mijn Website

Rubriek: Kerkgeschiedenis

Geraadpleegde literatuur:

Apostolische Vaders (dl.1) – Duker/van Manen – ISBN: 978 90 5719 241 8 – Importantia

Apostolische Vaders (dl.2) -Duker/van Manen – ISBN: 978 90 5719 242 5 – Importantia

Bevrijd en Gebonden – Pierre Trouillez – ISBN: 90-5826-419-X – Uitg. Davidsfonds

Das Grosse Bibellexikon (3 dln.) Brockhaus Verlag – ISBN: 3-417-2461-3

De God der goden, Danny Praet – ISBN: 90-289-2130-5 – Uitg. Pelckmans

Die Mission und Ausbreitung Christentums ersten drei Jahrhunderten – Adolf von Harnack – ISBN: 9781019 384695

En zij werden verstrooid onder alle volken – W.Keller – ISBN: 90 6084 611 7 – Voorhoeve

Evangelie-verkondiging in de eerste eeuwen– ISBN: 90 6047 801– Michael Green

Eusebius – Kerkgeschiedenis – ISBN: 9 789023 906797 – Uitg. Boekencentrum

Geschichte des Jüdischen Krieges – Flavius Josephus – ISBN: 3-921-95-00-7 – Fourier Verlag

Handelingen der Gemeente, dl.1 en 2 – ISBN: 90-242-2625-2 – R.H. Matzken – Kok Kampen

Het ontstaan van het Christendom – Evangelische Omroep – ISBN: 90-70100-51-7

Jüdische Altertümer – Flavius Josephus – ISBN: 3-921695-10-8 – Fourier Verlag

Van Petrus tot Constantijn – Pierre Trouilles – ISBN: 90-5826-1867 – Uitg. Davidfonds

Diverse websites

______________________________________________________________________________