Kerkgeschiedenis

Herrnhutters

Inleiding

Omstreeks het midden van de 18e. eeuw was het protestantisme verdeeld in ontelbare fracties en daarmee een toneel van bittere ‘broederstrijd’. Toch waren er in alle kerken mensen die verlangden naar de gemeenschap met God, en de eenvoud van een christelijke gemeente. Het verlangen naar God en levensheiliging en de visie op een Bijbelse gemeente leidden er toe dat veel gelovigen elkaar vonden in eenvoudige huissamenkomsten. De mensen braken niet met de officiële kerk, maar bouwden elkaar op in de eenheid van het geloof en de bemoediging van de Schriften, dwars over alle muren van confessies en denominaties heen.

Het was de aanleiding en het begin van het ‘Reveil’, een opwekking van een kerk ‘dat de naam had te leven, maar dood was en dreigde te sterven’. (Op3:1-2)

De grondlegger van de Herrnhutters, was graaf von Zinzendorf (1700-1760). De naam Hernhutters is afgeleid van het landgoed waar ze zich hadden gevestigd: ‘onder ’s Heren hoede’. Ze zijn ook bekend onder andere namen, zoals: de Evangelische Broedergemeente of Moravische broeders en zijn verspreid in een groot aantal landen.

Von Zinzendorf had een groot verlangen om het evangelie aan anderen bekend te maken en toen hij in Kopenhagen de kroning bijwoonde van koning Christiaan VI kwam hij in contact met mensen uit de toenmalige Deense koloniën in West-Indië en Groenland. Toen hij van hen hoorde hoe de mensen daar leefden werd in hem het zendingsvuur ontstoken om aan deze heidenen het Evangelie te brengen.

Daarna werd Herrnhut gereorganiseerd tot een zendingsbasis en in 1732 werd het eerste zendingsteam uitgezonden naar West-Indië, een jaar gevolgd door een team dat naar Groenland ging. Later vertrokken ook teams naar India, Afrika en de beide Amerika’s, waardoor Herrnhut een centrum werd dat met tal van plaatsen en gebieden op aarde was verbonden.

Van West-Indië is uit Nederland vooral het werk van de Herrnhutters, ook wel Evangelische Broedergemeente geheten, in Suriname bekend. Men begon in 1738 onder de Indianen (aan de kust) te werken, maar deze arbeid moest in 1808 worden opgeheven. In 1765 vestigden zich de eerste zendelingen onder de Bosnegers, maar vanwege het hete klimaat waren er de eerste tijd veel graven van zendelingen, soms leek het erop dat het aantal graven groter was dan het aantal bekeerden. Daarom is men vrij snel overgegaan tot het aanstellen van inlandse evangelisten en ging de zending zich meer concentreren op het onderwijs en, de verbetering van de levensomstandigheden van de arbeiders van de plantages. Daarbij had men vooral tegenstand te overwinnen van de slavenhouders, die ervoor beducht waren dat ‘bekeerde slaven’ minder goed bruikbaar waren dan heidense slaven! Maar na verloop van tijd bleek hun vrees ongegrond en werd aan de Broedergemeenten niets meer in de weg gelegd.

Vanaf het begin van de twintigste eeuw werd er gewerkt ook onder de Indiase en Javaanse koelies, die door de overheid waren geïmporteerd om na de afschaffing van de slavernij (in Suriname op 1 juli 1863) op te plantages te werken. Als gevolg hiervan ontstond in Suriname een veelkleurige gemeente, bestaande uit Creolen, Indianen, Javanen, Hindoestaan en blanken.

In 2003 hadden de Broedergemeenten wereldwijd 762.000 leden in 30 landen, waarvan een dergelijk 480.000 in Afrika. De Hernhutters zijn in Europa verdeeld over drie kerkprovincies: Tsjechië, Groot-Brittannië en Continentaal Europa (Duitsland, Nederland, Zwitserland, Denemarken, Zweden, Estland en Letland). De grootste gemeenschappen zijn te vinden in Nederland en Duitsland.

______________________________________________________________________________________________________________________________