Vragenrubriek

Nam Judas deel aan het avondmaal?

Nummer 20

Vraag:

Was Judas aanwezig bij de instelling van het Avondmaal en nam hij er ook deel aan?

Antwoord:

U zult zich misschien afvragen waarom het zo belangrijk is of Judas nu wel of niet aan het avondmaal heeft deelgenomen, is dat nu iets om je druk over te maken? Wel, in veel kerken en gemeenten wordt geleerd of aanvaard dat Judas wel heeft deelgenomen, met als reden om niet tussenbeide te hoeven komen of iemand wel of niet gerechtigd is om deel te nemen aan het avondmaal. Dat moet iedereen maar voor zich beslissen. Je ziet dit fenomeen vooral in de grote volkskerken zoals de RK-kerk en veel Protestantse kerken, maar ook meer en meer in de evangelische gemeenten. Dit is misschien wel gemakkelijk en het lijkt heel humaan ten opzichte van aanwezige ongelovigen maar is absoluut niet naar Gods gedachten.

Daarnaast beroept men zich (onterecht) ook nog op de gelijkenis van de dolik onder de tarwe (Mat.13:24-30). Zo, zegt men: ‘daar staat toch dat we beiden – dolik en tarwe – moeten laten opgroeien tot de oogst! Men vergeet dat deze gelijkenis helemaal niet spreekt over de Gemeente en het avondmaal maar over de verspreiding van het evangelie. Het heeft niets te maken met het handhaven van de orde in het huis van God zoals dat in het Nieuwe Testament wordt onderwezen. Maar goed, daarmee is de vraag of Judas aan het avondmaal aanwezig was en daaraan heeft deelgenomen nog niet beantwoord.

Bijbelgedeelten

Mattheüs 26:20-30; Markus 14:12-26; Lukas 22:1-23; Joh.13:1-30; 1 Kor.10:14-22; 11:23-34

Enkele opmerkingen vooraf:

Volgorde van de gebeurtenissen tijdens het Pascha en de instelling van het Avondmaal

1e. Het eten van het Pascha.

2e. De discipelen aan het twisten.

3e. De voetwassing.

4e. Het Pascha wordt voortgezet.

5e. De Heer Jezus wijst Judas als verrader aan waarna hij vertrekt.

6e. Instelling van het Avondmaal na het Pascha.

Tijdrekening in de evangeliën

Als we ons alleen zouden laten leiden door het evangelie naar Lukas dan waren we gauw klaar, maar zo eenvoudig is het niet! Bij nader onderzoek blijkt dat Lukas niet altijd de chronologische volgorde volgt en dat ‘zijn’ evangelie niet altijd overeenkomt met de verslaggeving in de andere evangeliën. Vergelijk Luk.22:3 met Joh.13:27 en Lukas 23:45 met Math.27:51 en Mark.15:37 en Luk.3:20-21 waar Johannes de doper wordt gedood voordat de Heer Jezus wordt gedoopt, in plaats van andersom. Zo kan de uitspraak van de Heer in Luk.22:21-23 al eerder gedaan zijn en de strijd van wie onder heen de grootste zou zijn van vers 24 al eerder plaatsgevonden hebben. Het komt meer voor in de Bijbel dat bepaalde gebeurtenissen niet volgens tijdsorde, maar volgens een morele orde vermeld worden. Johannes vermeldt de instelling van het avondmaal niet, maar dat moet dan daarna plaatsgevonden hebben.

Betekenis van het avondmaal

Het avondmaal is ons niet als een middel om genade (eeuwig leven) te ontvangen of om ons geloof te versterken deze gedachte vindt geen grond in de Schrift. Het is een gedenken van de dood van de Heer Jezus en dat het daarbij ons geloof kan versterken is bijkomstig, dat gebeurd ook wanneer we de Bijbel lezen of bidden.

Visuele beïnvloeding

In denk hierbij aan het schilderij van Leonardo di Vinci van het laatste avondmaal waarop ook Judas staat afgebeeld. Dit is niet het enige voorbeeld er zijn er meerde, denk maar afbeeldingen in kinderbijbels van de wijzen uit het oosten bij de geboorte van Jezus of allerlei afbeeldingen van de persoon van de Heer Jezus met lang haar en soms blauwe ogen… Ze hebben ons wel degelijk beïnvloed blijkt uit de praktijk.

Een onderlinge ‘maaltijd’

De Heer Jezus heeft vaker een maaltijd gehouden met mensen, denk maar aan de spijziging van de vijfduizend (Joh.6:1-16; Mat.14:13-21; Mark.6:30-44; Luk.9:10-17). Zelfs de farizeeën en schriftgeleerden mopperden en zeiden: ‘Deze ontvangt zondaars en eet met hen’ (Luk.15:2). Deze ‘maaltijden’ zijn heel wat anders dat het avondmaal waar alleen zijn apostelen bij aanwezig waren en dienen daarom duidelijk onderscheiden te worden van het avondmaal! Het was een ‘onderlinge’ of ‘eigen bijeenkomst’ om het met de woorden van de schrijver van de brief aan de Hebreeën te zeggen (Heb.10:25), voor zijn discipelen; gelovigen.

Instelling van het avondmaal

De instelling van het avondmaal werd gedaan door de Heer Jezus maar de verdere uitwerking daarvan vinden we in de brief van Paulus aan de gemeente Korinthe. ‘Want ik heb van de Heere ontvangen, wat ik u ook heb overgeleverd, dat de Heere Jezus in de nacht waarin Hij werd verraden, brood nam, en nadat Hij gedankt had, brak Hij het en zei: Neem, eet, dit is Mijn lichaam, dat voor u gebroken wordt. Doe dat tot Mijn gedachtenis’ en: ‘Daarom, wie op onwaardige wijze dit brood eet of de drinkbeker van de Heere drinkt, is schuldig aan het lichaam en bloed van de Heere’ (1Kor.11:23,27). Eigenlijk kunnen we in de evangeliën nog niet spreken van het avondmaal want de Heer Jezus leefde nog, maar wel van de instelling daarvan.

Twee maaltijden

Het Pascha. In de bovenkamer zijn eigenlijk twee maaltijden gehouden eerst het Pascha en daaropvolgend de instelling van het Avondmaal. Bij het Pascha was Judas aanwezig en heeft daaraan ook deelgenomen, want Jezus lag aan met de twaalf (Mat.26:20). Op de opmerking van de Heer Jezus dat iemand van hen Hem zou overleveren, zeiden de discipelen: ‘Ik toch niet Heer?’ waarop de Heer Jezus repliceerde: ‘Hij die zijn hand met Mij in de schotel indoopt, die zal Mij overleveren’ (Mat.12:26:22-23). Het evangelie naar Johannes geeft meer duidelijkheid. ‘Jezus antwoordde: Hij is het voor wie Ik het stuk brood zal indopen en hem zal geven… en Hij gaf het aan Judas Iskariot (Joh.13:26). Hiermee ging het Schriftwoord in vervulling: ‘Hij die met Mij het brood eet heeft zijn hiel tegen Mij opgeheven’ (Ps.41:10). Voor alle duidelijk het gaat over het eten van het Pascha en niet het avondmaal dat daarop volgde! Na die daad van Judas voor de satan in hem en ging hij naar buiten, en het was nacht… (Joh.13:30).

Het avondmaal

Nadat Judas was weggegaan stelde de Heer Jezus het avondmaal in. Het avondmaal is geen echte maaltijd (om je lichaam te voeden) maar het gedenken van het offer wat de Heer Jezus heeft gebracht. De eerste discipelen vierden het avondmaal elke dag. Dat blijkt uit Hand.2:42,46. De term het ‘breken van het brood’ dat daar gebruikt wordt slaat op het vieren van het avondmaal. Uit Hand.20:7 laat zich afleiden dat men het later op de eerste dag van de week deed. Er is geen speciaal voorschrift hoe vaak en wanneer, maar de uitdrukking ‘zo dikwijls gij het brood breekt’ houdt in, dat het niet gaat om een paar keer per jaar. In diverse kringen wordt dan ook het avondmaal elke zondag gevierd. Wie mogen deelnemen aan het avondmaal? Ten eerste zij die gelovig zijn, dat wil zeggen wedergeboren. Ten tweede hen die geen zondig leven leiden of dwaalleer verkondigen (zie 1Kor.5:9-13 en 2Joh:8-11).

Het gezag van de Gemeente

In Mattheüs 16:13-20 en 18:15-20 wordt aan de Gemeente gezag verleend. Dat gezag dient ook uitgevoerd te worden en verschillende vormen aannemen van bestraffen en tekenen tot uitsluiten van de Gemeente als zwaarste middel. Dit lijkt liefdeloos en hard maar we moeten ons wel afvragen wat belangrijker voor ons is de heiligheid van Gods huis of het behagen van de (ongelovige of in zonde levende) mens? De apostel Paulus is daarover duidelijk: ‘Ik heb u in de brief geschreven, dat u geen omgang moeten hebben met hoereerders; niet in het algemeen met de hoereerders van deze wereld, of de hebzuchtigen en rovers, of afgodendienaars, want dan zou u wel de wereld moeten uitgaan. Maar nu heb ik u geschreven dat als iemand die broeder genoemd wordt, een hoereerder is, of een hebzuchtige, afgodendienaar, lasteraar, dronkaard, of rover, u met hem geen omgang moet hebben, dat u met zo iemand zelfs niet moet eten. Want wat heb ik hen die buiten zijn te oordelen? Oordeelt u niet hen die binnen zijn? Maar hen die buiten zijn, zal God oordelen.  Doet de boze uit uw midden weg’ (1Kor5:9-13).

Het getuigenis van het Oude Testament

Gebeurtenissen en voorschriften zijn ons gegeven tot voorbeelden, waarschuwing en lering dus ook het Pascha (Rom.15:4; 1Kor.10:6,11). Wie mochten wel en niet deelnemen aan het Pascha? (Lees daarvoor eens 2Kron.30). Ze moesten zich houden aan het voorschrift des Heren. De Heer Jezus neemt het gaan naar het altaar zeer ernstig en zegt dan ook het volgende: ‘Als u dan uw gave op het altaar offert en u zich daar herinnert dat uw broeder iets tegen u heeft, laat uw gave daar bij het altaar achter en ga heen, verzoen u eerst met uw broeder en kom dan terug en offer uw gave’ (Mat.5:23-24). Ja, antwoorden sommigen dat is het altaar van de tempel in het Oude Testament, dan zou ik daarop willen antwoorden: ‘als het in het Oude Testament zo ernstig werd omgegaan met het offeren op het altaar, hoeveel temeer zou dan moeten zijn bij ons gelovigen van het Nieuwe Testament!

Conclusie

Gelovigen aan het avondmaal ja, ongelovigen of hen die in zonde leven, nee. Het is juist dat eenieder zichzelf dient te beproeven maar we hebben als Gemeente ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid om de tafel van de Heer rein te houden! We mogen onze ogen niet sluiten voor zonde in de Gemeente. Kunt u de dood van de Heer Jezus verkondigen en daardoor gemeenschap hebben met een ongelovige, een Mormoon of Jehova getuige of een satanist om het maar een erg zwart wit te stellen? Nee, toch!

______________________________________________________________________________________________________________________________